SANETSCHPAS
Over de Sanetschpass loopt behalve de kantongrens ook de scheiding van de Frans/Duitse taalgrens. Vanuit de Berner zijde rijdt men in Gsteig het stroomgebied van de Saane binnen richting de Sanetschfall, langs de Saane bereikt men Innergsteig, waar een kleine cabinebaan u naar het hoger gelegen plaatsje Sanetsch zweeft. Vanuit het Rhônedal in het Zwitserse kanton Wallis is de Sanetschpas met de auto te bereiken. Vanuit Sion kronkelt de rijbaan in noordelijke richting door de wijngaarden bergopwaarts. Via kleine gehuchten, behorende tot de gemeente Savièse bereiken we Chandolin, waar Sanetsch staat aangegeven. Tussen de huizen door gaat het via smalle steegjes, soms maar een auto breed, verder noordwaarts. De rijbaan wordt zichtbaar smaller, na passage van de eerste tunnel bereiken we de duivelsbrug, en passeren de diep uitgeslepen bergkloof (Point du Diable) waar de rivier de Morge zich een weg doorheen heeft gebaand. De kloof is zo smal en grillig dat we de bodem niet konden zien. Iets verder bergopwaarts passeren we de rivier voor de tweede maal, de rijbaan gaat verder met haarspeltbochten omhoog. Na een schaars verlichte tunnel bereiken we het gehucht Dorbagnon, op een enkel auto na lijkt het dorp uitgestorven te zijn.
Van de meeste woningen zijn de luiken gesloten, deze woningen zijn al winterklaar gemaakt. De boomgrens wordt bereikt en na de laatste en langste tunnel (800m, Les Fonjales) bereiken we een desolaat berglandschap met op de achtergrond de Tsanfleuron gletsjer met de Oldehore. Hôtel du Sanetsch laten we links liggen, meer informatie kunt u vinden op hun eigen website: http://www.hotel-restaurant-sanetsch.ch/index.html. Het hotel staat op een prachtige locatie, zeker geschikt om van daaruit wandeltochten te maken en bovendien ’s zomers met het openbaar vervoer bereikbaar. Wij rijden verder noordwaarts langs de kaasboerderij op Tsanfleuron en bereiken na ruim 20km de 2252m hoge Col du Sanetsch (Fr. Col de Sénin), ons uitgangspunt naar de Cabane Prarochet (2555m), beschreven onder berghutten. Het uitzicht vanaf Col du Sanetsch is weergaloos. De Walliser Alpen in het zuiden zijn, ondanks het prachtige weer en strak blauwe hemel vanwege de heiige lucht slecht zichtbaar. In het westen ligt de prachtige Tsanfleurongletscher, waar we dit voorjaar nog over zijn geweest richting Tour Saint Martin. Het omringende landschap wordt gevormd door Karst rotsen, rotsen ooit door de Tsanfleurongletscher (in betere tijden) afgesleten. Want ook deze gletsjer “wandelt” ziende ogen terug. Vanaf pashoogte lopen verschillende wandelroutes naar alle windstreken, van eenvoudige routes tot wandelroutes van meer dan 6 uur.
De bergen direct rondom de pas zijn tussen de 2500 en 3000 meter hoog, Omdat de Sanetschpas geen doorgaande pasovergang is, heeft hij niet de drukte wat de oostelijker gelegen passen zoals de Grimsel, Susten, Furka, Nufenen en Gotthardpas wel hebben. Toch werd de bergpas al in de middeleeuwen gebruikt en was het een handelsroute voor wijn en fruit vanuit de regio Savièse naar het kanton Bern. De weg loopt nog enkele kilometers door na pashoogte, na een korte afdaling en Chalet de La Crêta eindigt de rijbaan voorbij het stuwmeer de Sanetschsee (Fr. Lac du Sénin) dat op 2034 meter ligt. Het iets hoger gelegen Sanetsch telt een handjevol huizen, een kapel en Auberge du Sanetsch, meer informatie is te vinden op hun website: Sanetsch. Vandaar loopt een wandelpad via de Sanetschfall naar Gsteig in het Saanedal, dat ca. 3.30 uur staat aangegeven, vanuit Gsteig telt men er gerust nog een uurtje bij. De plaatselijke waterkrachtcentrale heeft hun cabinebaan geschikt gemaakt voor personenvervoer en met de kleine cabine (maximaal 8 personen) zweeft u in enkele minuten naar het lager gelegen Gsteig. Tussen 1959 en 1966 werd de stuwdam, gelegen op 2034m, gebouwd en de Sanetschsee heeft een inhoud van 2,7 miljoen m³. Door middel van een waterdrukleiding worden de turbines onder in het dal (1197m) aangedreven en leveren ca. 18000 KW, jaarlijks goed voor 40 miljoen KWh.
