OOST-ZWITSERLAND
Schloss Vaduz Liechtenstein
Oost-Zwitserland
SANKT GALLEN
Sankt Gallen is de hoofdstad van het gelijknamige kanton, dat zijn naam te danken heeft aan de monnik Gallus. Gallustag, de officiële feestdag van kanton Sankt Gallen wordt op 16 oktober gevierd. De ontstaansgeschiedenis van Sankt Gallen gaat terug rond het jaar 612 toen de Ierse monnik Gallus hier een klooster vestigde. Al sinds 747 leefde men in het klooster onder benedictijnen regels. Sankt Gallen is gelegen tussen de Bodensee en het Appenzellerland en heeft een aantrekkelijke oude binnenstad, met tal van interessante gebouwen. De bezienswaardigheden van de hoofdstad zijn onder andere, de laatgotische en Neogotische St. Laurentiuskerk, de abdij en de vele erkers aan de huizen.
De Kathedraal die gebouwd is in 1756-66, de oorspronkelijke kloosterkerk, is sinds 1847 de Bischopskerk van Sankt Gallen. De kloosterbibliotheek heeft bestanden uit de 8e eeuw en heeft het oudste kloosterarchief . In de schatkelder Gallus liggen objecten en oude geschreven documenten uit 1400 jaar cultuurgeschiedenis. In deze laatste 2 vertrekken moest men in 2021 18CHF entree betalen om deze te bezichtigen. De kloosterbibliotheek heeft misschien wel de mooiste rococozaal van Zwitserland. Het stichtsgebied met kathedraal en stichtsbibliotheek vallen onder het UNESCO-wereldcultuurerfgoed.
In de oude binnenstad van Sankt Gallen zijn een groot aantal woningen met middeleeuwse hout gesneden erkers te zien, o.a. de Kugelgasse met zijn twee erkers “zur Kugel” en “zum Schwanen” zijn een kijkje waard. Het kanton St. Gallen heeft een aantal prachtige dalen waaronder het Taminatal, het Weisstannental en Schilstal in het Sarganserland.
Ook de dalen rondom de bergketens Churfirsten en Calfeisen zijn zeker een wandeling waard. Een rondvaart op de Walensee, op de kantongrens met het kanton Glarus, is een beleving op zich. Of het nu om een culinair etentje gaat, een brunch, zakenreis, trouwerij of privé party, alles is mogelijk op de Walensee aan de voet van de Churfirsten. Informatie is te verkrijgen onder de volgende link: https://www.walenseeschiff.ch en verder op deze website.
APPENZELL
De stad Appenzell is de hoofdstad van het Zwitserse halfkanton Appenzell Innerrhoden, Appenzell Ausserrhoden is het andere halfkanton. Het kanton Appenzell werd om religieuze redenen in 1597 gesplitst. Appenzell Innerhoden is het kleinste kanton van Zwitserland. Beide kantons worden omringd door het kanton Sankt Gallen. Het kanton werd voor het eerst in de 7e of 8e eeuw bewoond blijkt uit een oorkonde uit 907. Het klooster van Sankt Gallen zwaaide de scepter in kanton Appenzell. De “Heiligkreuzkapelle” uit 1561 werd in de laatgotische stijl gebouwd, de barokke kerkbanken zijn van de Magdalena kapel uit Steinegg, iets voor Appenzell. De kruiswegstaties in de kapel zijn nog origineel en dateren uit 1787. De binnenstad is gezellig en straalt sfeer uit.
Het Appenzeller vrouwenklooster, “Maria der Engel” wordt nog steeds bewoond door kapucijnerinnen. De eerste nonnen vestigden zich er in 1613. Naast het klooster vind je de (particuliere) ommuurde burcht, die sinds 1708 door dezelde familie wordt bewoond. Nog enkele historische gebouwen zijn de imposant St. Mauritius kerk met zijn 15e -eeuwse toren, het Concordia herenhuis uit de 17e eeuw met zijn rijk geïllustreerde beschilderingen en het eveneens rijk beschilderde huis Hampi Fässler. Bovendien heeft Appenzell enkele interessante musea.
Appenzell is ook bekend om zijn mooie klederdracht, Appenzeller bier en niet te vergeten de pittige Appenzeller kaas. De Sitter rivier die gevoed wordt door vele zijriviertjes komt uit het Alpstein gebergte en stroomt door de stad, uiteindelijk mondt hij uit in de Thur. Het spoorwegennet wordt door de lokale Appenzeller Bahnen verzorgt en is verbonden met Sankt Gallen. De particuliere spoorwegmaatschappij Appenzeller Bahnen (AB) is in 2006 ontstaan door een fusie van de AB met de Sankt Gallen-Gais-Appenzell (SGA), de Rorschach-Heiden-Bergbahn, de Trogenerbahn en de Rheineck-Walzenhausenbahn. De hoogste berg van het Appenzeller land is de 2500m hoge Säntis, gelegen op het driekantonpunt van de twee Appenzellers met Sankt Gallen.
Appenzell is ook bekend om zijn mooie klederdracht, Appenzeller bier en niet te vergeten de pittige Appenzeller kaas. De Sitter rivier die gevoed wordt door vele zijriviertjes komt uit het Alpstein gebergte en stroomt door de stad, uiteindelijk mondt hij uit in de Thur. Het spoorwegennet wordt door de lokale Appenzeller Bahnen verzorgt en is verbonden met Sankt Gallen. De particuliere spoorwegmaatschappij Appenzeller Bahnen (AB) is in 2006 ontstaan door een fusie van de AB met de Sankt Gallen-Gais-Appenzell (SGA), de Rorschach-Heiden-Bergbahn, de Trogenerbahn en de Rheineck-Walzenhausenbahn. De hoogste berg van het Appenzeller land is de 2500m hoge Säntis, gelegen op het driekantonpunt van de twee Appenzellers met Sankt Gallen.
TAMINATAL - BAD RAGAZ
Vanuit Maienfeld in het Bündnerland rijden we via Bad Regaz het Sarganserland binnen en zijn dan in het kanton Sankt Gallen aangekomen. Het Taminatal, (ook wel Vättnertal genoemd) is te bereiken vanaf Bad Ragaz, dat gelegen is in het Rijndal van St. Gallen aan de voet van de Pizol, de huisberg van Bad Ragaz in het Sarganserland. Door de stad stroomt de Tamina uit het Calfeisen-dal, die uiteindelijk uitmondt in de Rijn die langs de stad loopt. Bad Ragaz is tegenwoordig een wellness-resort met golfbaan en luxe hotels. Om de 3 jaar wordt Bad Regaz omgedoopt tot Bad RegARTs, een Sculpturententoonstelling van moderne kunst door de stad en het stadspark. Het vroegere kuuroord Bad Ragaz, dankt zijn bekendheid aan de abdij van Pfäfers, iets verder het Taminatal in. Daar werd in de 14e eeuw een geneeskrachtige warme waterbron ontdekt. Het vroegste badhuis van Zwitserland was een feit, het werd gebouwd in het Tamina-dal, iets beneden het benedictijnenklooster van Pfaffers (tegenwoordig een Psychiatrische kliniek). Het benedictijnerklooster St. Maria Assumpta in Pfäfers werd in de 8e eeuw gebouwd als Reto-Romaans klooster. De Abdij van Pfäfers was een zetel van het abdijvorstendom binnen het Heilige Roomse Rijk. Tijdens ons bezoek stond het hele gebouw in de steigers en vond er een grondige renovatie plaats. De St. Evor kapel in Pfäfers dateert uit 1624 en is vernoemd naar de heilige Evortius von Orléans.
Het “Alte Bad Pfäfers” is het oudste barokke badhuis van Zwitserland, het werd tussen 1704 en 1718 gebouwd. Tot 1969 deed het badhuis nog dienst, van 1983 tot 1995 werd het in drie etappes gerestaureerd. In de 17e eeuw werd het warme water naar Bad Ragaz geleid en ontstond er langs de doorgaande weg een nieuw kuuroord. De voetgangers richting de Taminaschlucht wandelen langs de rivier de Tamina door de Badtobel. Langs het oude Bad Pfäfers gaan we een kijkje nemen in de Tamina-kloof (Taminaschlucht).
In de Tamina-kloof bevindt zich ook de warmwaterbron, terug gaat het dan weer bergopwaarts richting Vättis, dat bijna 4 uur staat aangegeven. Vervolgens wandelen we langs de Malpraggsee, een stuwmeer van de plaatselijke energiemaatschappij, en bereiken dan het zuidelijkst gelegen dorp in het Tamina-dal, Vättis.
TAMINATAL - VÄTTIS
Vättis in het Taminatal ligt aan de voet van de Haldensteiner Calanda. Het Calandagebergte vormt de scheidslijn tussen kanton Gräubunden en kanton St. Gallen. Richting het zuiden opent het dal zich via de Kunkelspass naar Tamins in de Bündnerbergen. Naar het westen gaat de rijbaan naar het wild romantische Calfeisental. Het hooggelegen Vättis heeft een aangenaam klimaat omdat het door de omringende bergen in de luwte ligt. Het kent weinig neerslag ten opzichte van ander bergdalen en heeft warme zomers met veel zonuren, daarentegen ook koude winters. In Vättis is een infocentrum over aardbevingen, het omvat een dia lezing en veel informatie rondom dit Aarmassief, ook wel Aaremassief genoemd, een geologisch gebied in de Zwitserse Alpen (zie infocentrum). Vättis heeft een rijke voorgeschiedenis, dit is te lezen op hun website: http://www.vaettis.ch/. Wij slaan rechtsaf het Calfeisen-dal in. Langs Berggasthaus Gigerwald aan de doorgaande weg bereiken we via tunnels en galerijen de stuwdam Gigerwald met daar achter de Gigerwaldsee.
CALFEISENTAL - ST. MARTIN
Indien de rijtijden langs de Gigerwaldsee in acht worden genomen kan er niets misgaan over de smalle rijbaan richting St. Martin in het Calfeisental. Elk vol uur tot 20 minuten over het volle uur is St. Martin te bereiken vanaf de stuwdam. De rijtijden staan er niet voor niets want op deze smalle rijbaan passeren een auto en een motorfiets elkaar niet laat staan twee auto’s. Let wel op want men kan er wel voetgangers tegenkomen, die dit prachtige gebied vanaf de stuwdam verkennen. Door smalle tunnels en galerijen bereiken we langs het stuwmeer St. Martin, het laatste bergdorp in het Calfeisental, dat ligt “ingeklemd” tussen Ringelspitz en Brändlisberg.
Van hieruit zijn er vele wandelmogelijkheden. St. Martin is van oudsher een Walser-nederzetting, die het Calfeisen-dal met de Alp Sardona als leengoed ontvingen van het klooster Pfäfers. Rond 1312 werd de kerk in St. Martin gebouwd, het heeft nog een zichtbare knekelruimte naast de kerk. Sankt Martin bestaat momenteel uit zeven gebouwen, waaronder een restaurant en zelfs een kleine winkel, waar streekproducten en kleding (met logo Calfeisental) aan de man worden gebracht. In grote nagebouwde wijnvaten kan men slapen, genieten in een hotwhirlpool of relaxen in de sauna, alles is mogelijk in het bergdorp. Het dorp is van eind mei tot eind oktober geopend. Iets boven St. Martin op een hoogte van 1580m staat een van de dikste sparren in Zwitserland, een dikker exemplaar staat in het Göschenertal.
SARGANS
Het Sarganser Kulturpfad is een culturele wandelroute door de stad Sargans in het kanton Sankt Gallen, langs historische bouwwerken. De wandelroute is aangegeven door rode borden op de gevels met het opschrift Sarganser Kulturpfad en staat zowel in het Duits als in het Engels beschreven. Het oude stadsdeel is al sinds het midden van de 13e eeuw door middel van een trap met het slot verbonden de zgn. Rankenstiege. Het slot Sargans heeft een typerende toren met een zgn. schildkap. In het slot bevindt zich een restaurant en het streekmuseum van Sargans.
Het kasteel werd in 1100 gebouwd door de graven van Werdenberg-Sargans. De toren is het oudste deel. Aardbevingen door de jaren heen zorgden voor instortingen, aangebouwde delen werden gesloopt en andere vertrekken werden herbouwd. Van de 13e tot de 15e eeuw werd het kasteel bewoond door de graven van Montfort. In 1483 werd het kasteel door de laatste graaf verkocht aan de zeven oude plaatsen van de Confederatie, waarvan de wapenschilden nog steeds te zien zijn op de kasteelmuur. Daarna kende het kasteel een turbulente periode tot aan de Napolitaanse tijd hetgeen valt te lezen op hun website www.museumsargans.ch. In 1899 verwierf de gemeente Sargans het kasteel.
MELS
Het dorp Mels in kanton Sankt Gallen maakt deel uit van het Sarganserland. De parochiekerk in Mels is de “St. Peter en Paul” met naast de kerk de pastorie met zijn hoge vestingmuren. Achter de parochiekerk, over het kerkhof kijkend staat het Kapucijnerklooster van Mels met het slot Sargans daarachter. Op het dorpsplein staat de Melser dorpsbron, de eerste Melser dorpsbron dateert uit 1434. De huidige stenen waterbak uit 1856 werd uitgehold door de steenhouwer Leonhard Zimmermann, een meesterlijk stukje vakmanwerk.
WEISSTANNENTAL
Weisstannen is onderverdeeld in een boven- en beneden dorp en is gelegen in het gelijknamige dal, het Weisstannental. Het ligt ten zuidwesten van Sargans/Mels in het kanton St. Gallen. Door het langgerekte Weisstannental stroomt de Seez aan de voet van de Pizol berg.
Langs de bergbeek is een educatieve wandeling uitgezet, het zgn. Steinbocklehrpfad. Iets voorbij Weistannen Oberdorf begint de wandeling stroomopwaarts langs de Seez met over deze Seez merkwaardige bruggen die verboden zijn voor voetgangers. Wie de bruggen dan wel benutten blijft voor ons een raadsel.
De wandelroute over het educatieve steenbok pad duurt twee uur en men leert niet alleen de avontuurlijke geschiedenis van de steenbokken, maar ook van ander groot wild zoals herten, steenadelaars, gieren en gemzen komen aan bod. Picknickplaatsen op de wandelroute nodigen uit tot vertoeven.
De vele nederzettingen die we door het dal tegenkomen zijn van weinig betekenis. De dorpen Schwendi im Weisstannetal en Weisstannen zijn de grootste nederzettingen en hebben een kerk en een oud postkantoor en er is ook nog een museum. Over de brug links gaat het richting de hangbrug Batöni dat twee uur staat aangegeven. Wij gaan rechtsaf passeren het Alp restaurant Siez en eindigen op Alp Walabütz waar het goed toeven is. Door de lange droge periode laten de Oberer Mattbachfall en Unterer Mattbachfall weinig water stromen. Na een rondwandeling door het romantische landschap gaat het via dezelfde weg terug door het afgelegen Weisstannental in het Sarganserland.
CHAPFENSEE
Het hoogveen natuurreservaat Chapfensee is een natuurgebied van nationale betekenis. Het Chapfenseegebied maakt deel uit van een Verrucano-Rundhöckerlandschaft, een rond bultlandschap dat tussen de Melser Hinterberg en de Flumser Kleinberg ligt. Ondanks dat dit het leefgebied is van vele inheemse dier- en plantensoorten is er ook plaats voor vertier langs de waterkant. Langs een klein gedeelte aan de noordwestzijde mag men zwemmen. De eilanden in de Chapfensee zijn niet toegankelijk. Een rondwandeling rondom het meer is aan te bevelen, de Chapfenstein biedt een prachtig uitzicht over het meer. Het overgrote deel is natuurgebied en mag niet betreden worden maar er zijn genoeg wandelpaden aangelegd. Een kiosk zorgt voor de inwendige mens en op de parkeerplaats bij de Chapfensee is het betaald parkeren.
WALENSEE
Wij rijden via Bad Ragaz over de doorgaande weg in westelijke richting en bereiken Walenstadt aan de Walensee. Walenstadt ligt op een hoogte van 425m aan de oostelijke oever van de Walensee. De Walensee is alleen langs de zuidelijke oever van het meer met de auto te bereiken. Aan de loodrechte noordwand van bergketen de Churfirsten liggen aan het water een aantal dorpjes die enkel te voet of met de boot te bereiken zijn. De Reha kliniek op de noordwand van het hoger gelegen Walenstadtberg, (met een paar alpdorpen) is daarentegen nog wel met de auto bereikbaar. Langs de zuidoever rijden we via Mols, Unterterzen, Murg en Mühlehorn naar de westelijke punt van de Walensee, Weesen.
De Schnittlauchinsel (Bieslookeiland) is een klein eiland in de Walensee, het ligt aan de oostzijde in het meer, 320m uit de kustlijn bij Walenstadt. Het 80m lange eiland is slechts 20m breed en is het enige eiland in de Walensee. In Unterterzen gaat een kabelbaan in de zomermaanden naar het geliefde wandelgebied op de Flumserberg. In de wintermaanden is het een geliefd skigebied. Doordat de Walensee tussen Flumserberg en de Calfeisen ligt kan het water zich in de zomermaanden maar weinig opwarmen het is dan ook enige graden kouder dan omliggende bergmeren. De vertrektijden van een boottocht over de Walensee kunt u bekijken op de website https://www.walenseeschiff.ch/. Deze boot vaart van oost naar west en omgekeerd vanuit Walenstadt of Weesen, kriskras over de Walensee. Het meert aan in de dorpen Betlis, Quinten en Au op de noordoever en op de zuidoever gaat het langs Mols, Unterterzen, Murg en Mühlehorn.
Mühlehorn bevindt zich in tegenstelling tot de andere genoemde dorpen in kanton Glarus. De oude overdekte bootsteiger doet al jaren geen dienst meer en is een vervallen bouwwerk geworden. De Walensee bevindt zich dus zowel in kanton Glarus als Sankt Gallen. Vanaf deze dorpen zijn mooie wandeltochten te maken langs het meer b.v. naar het opstappunt van de boot, een tijdschema voor de wandeling staat ook op hun website. De hoogste berg in de Glarner Alpen is de 3613m hoge Tödi, hier ontspringt ook de Linth, gevoedt door talrijke zijrivieren is deze rivier de belangrijkste waterleverancier van de Walensee.
Het was Hans Konrad Escher (1767-1823) die het Linthwerkplan en de bouwactiviteiten ervan leidde (1804-1823). Het Linthwerk is een 23km lang kanaal (Linthkanal) dat een einde heeft gemaakt aan de regelmatige overstromingen in het stroomgebied van de Linth. Het Linthkanal verbindt de Walen- met de Zürchersee en verlaat in het westen het meer bij de stad Weesen. Het historische stadje Weesen, doet ons bij binnenkomst even denken aan de stad Genève. Achter de hotels aan de Walensee-oever bevinden zich de nauwe staatjes en waterbronnen van dit idyllisch stadje. Het Dominikanerinnen klooster Maria Zuflucht, dat al bestond in de 9e eeuw, sloot zich in het jaar 1256 aan bij de Dominikaanse orde. En zo behoren de Dominikaanse nonnen van Weesen tot het oudste vrouwelijke religieuze vestiging in Zwitserland.
MURG/MURGTAL (ZWITSERLAND)
Een wandeling door een kastanje bos is niet alleen in Ticino mogelijk maar ook in Murg/Murgtal aan de Walensee. Zodra we het dal in rijden hebben we aan de rechterzijde het grootste edel- kastanje gebied ten noorden van de Alpen. Hier staan ca. 1850 edel- kastanjebomen, de Europese tamme kastanje gedijt goed in Murg dankzij de optimale geografische en klimatologische ligging. Het is elke herfst weer een lekkernij de geroosterde tamme kastanjes. Murg wordt dan ook wel het kastanje dorp genoemd. Bovendien vinden er regelmatig rondleidingen plaats over het kastanje pad van Murg, al kun je de themaroute ook zelf lopen, meer info: https://www.murg.ch/tour/488. Ook vijgen en druiven gedijen hier goed in het vochtige en milde klimaat van de Walensee (warmte van het meer en de Föhn-wind).
Deze adembenemende regio rond de Walensee trekt vele toeristen naar dit recreatiegebied, variërend van wandelaars, mountainbikers tot bergbeklimmers. Maar de vele grote natuurlijke rotsblokken in het dal maken van het dal ook een spannende recreatiemogelijkheid. Steeds meer mensen vermaken zich in Murgtal bij de enorme rotsblokken met boulderen. (Boulderen is het beklimmen van een echte of kunstmatige rots, zonder gebruik maken van touwen of andere vorm van zekering, anders dan een val-mat). Achter in het dal liggen drie afgelegen bergmeren op ongeveer 1800 hoogtemeter. Aan de Murgsee staat het bergpension de Murgseehütte en staat beschreven onder berghutten op deze site.
GLARUS
Het Alpenkanton Glarus grenst aan de kantons Uri, Schwyz, Sankt Gallen en Graubünden. Het heeft een rijke voorgeschiedenis, opgravingen uit de bronstijd bewijzen dat er menselijke bewoning is geweest in Glarus. Het kanton Glarus bestaat sinds 2011 nog slechts uit 3 gemeenten n.l. Glarus, Glarus Noord en - Zuid. In de vierkante rode vlag van Glarus staat Frindolin van Säckingen afgebeeld de beschermheilige van Glarus.
Het was de heilige Frindolin die destijds het oudste klooster van Duitsland stichtte in Bad Säckingen. Op de grens met het Surselva dal (Disentis/Mustér) staat de hoogste berg van het kanton de 3613m hoge Piz Russein (Glarner Tödi). Sinds augustus 2018 is de Volksgarten van Glarus uitgebreid met een kiosk/bar op wielen. Het is een project van de gemeente om deze idyllische ontmoetingsplek, met zijn prachtige fontein in het midden nieuw leven in te blazen zodat het weer een ontmoetingsplek wordt van het volk.
Bij de stadsbrand in 1861 werd ook de toenmalige kerk uit de 15e eeuw verwoest. De huidige Glarner stadskerk werd gebouwd tussen 1863-1866. De basiselementen komen overeen met een Romaanse basiliek. De twee torens, de prachtige rozetten boven de ingangen en de ligging van de kerk geven het gebouw iets monumentaals. Honderd jaren lang deelden protestanten en katholieken de kerk. Sinds 1964 hebben katholieken hun eigen Fridolinese kerk. De Glarner stadskerk blijft de protestantse parochie dienen.
KLÖNTALERSEE
Onder de hoge bergtoppen van het Glärnisch-massief ligt een van de mooiste diepblauw gekleurde meren van Zwitserland, de Klöntalersee. Een prehistorische aardverschuiving heeft de natuurlijke Klötalersee in het Klöntal doen verreizen. Pas in de 20e eeuw werd er een kunstmatige stuwdam tussen Rhodannenberg en Sackberg gerealiseerd. De stuwdam was nodig om een groter watervolume vast te kunnen houden voor de plaatselijke Energiemaatschappij, om zo meer energie te kunnen leveren.
Waarom het meer in 2021 bijna geen water meer heeft blijft een raadsel. Sinds 1908 produceert Kraftwerk Löntsch AG de waterkrachtenergie. Waterkracht is de belangrijkste energiebron van Zwitserland het dekt ca. 56% van de totale energieaanvraag. Het Klöntal is zowel in de zomer als ook in de winter een populaire toeristische bestemming. In de zomermaanden en vooral in de weekenden doen mountainbikers, wandelaars en natuurliefhebbers het dal en de Klöntalersee aan. In de winter verandert het meer in een ijsbaan en zijn er rondom het meer skitourtochten.
PRAGELPASS
De Pragelpass ligt op een hoogte van 1550m en verbindt het Klöntal in kanton Glarus met het Muotathal in kanton Schwyz. In de weekenden is de Pragelpass vanaf Richisau tot pashoogte gesloten voor motorvoertuigen om doorgaand verkeer in het weekend te voorkomen. Immers de Pragelpass loopt parallel aan de Klausenpass die wel de gehele week geopend is in de zomermaanden. Ondanks dat de Pragelpass lager ligt dan de Klausenpass duurt de winterafsluiting langer.
Wij rijden door de plaatsen Glarus-Nord, Netstal naar Riedern, waar de Pragelpass begint. Vergezeld door de Löntch, die op sommige plaatsen al behoorlijk diep is uitgeslepen in de rotswanden, rijden we bergopwaarts richting de stuwdam van de Klöntalersee. Na een geringe 300 hoogtemeters bereiken we het hotel restaurant Rhodannenberg, op een heuvel aan de stuwdam van de Klöntalersee. Het restaurant maakt totaal geen indruk op ons, het is betaald parkeren op hun parkeerplaats, afrekenen in het hotel en de Dixi’s staan, waarschijnlijk wegens corona voor bij de ingang, geen warm welkom dus.
De Klöntalersee heeft bijna geen water meer zo eind september. We rijden door langs de Klöntalersee, richting pashoogte. In Vorauen het andere eind van het langgerekte Klöntalersee liggen de kano’s op het droge bij de camping en vragen we een (einheimer) Zwitser, die hier in de buurt woont hoe dit kan. Ook hij kon dit ondanks de natte zomer niet bevatten en deze man op leeftijd zou het dan toch wel moeten weten. Na Vorauen en het Hinter Klöntal waar de restaurants ’s maandags en dinsdag gesloten zijn wordt de rijbaan zienderogen smaller. Bergopwaarts passeren we kleine nederzettingen die verder weinig betekenis hebben. Op de grote parkeerplaats voor Gasthaus Richisau is er op een enkele auto na ook geen bedrijvigheid te bekennen. Dinsdag blijkt een goede dag te zijn om de Pragelpass te rijden want verkeer op enkele wielrenners na zijn we weinig tegengekomen, of het moet al komen van de laaghangende bewolking.
Niet veel later bereiken we 1550m hoge pashoogte van de jonge Pragelpass. Een kerk, wat boerderijen en een aanwijzer met wandelroutes, meer heeft de Pragelpass op pashoogte niet te bieden. De Pragelpass is het startpunt voor een wandeling over de Silberen, een uniek karstlandschap dat deze omgeving rijk is. Hetgeen ook al eens beschreven staat onder Centraal Zwitserland met name onder Schwyz in het Muotathal en Bisistal dat we bereiken als we over pashoogte doorrijden. Ook op pashoogte langs de rijbaan naar de kaasboerderij zijn de karstvelden duidelijk zichtbaar. De Pragelpass aan Glarner zijde werd pas in 1940 gebouwd. Aan Schwyzer zijde werd de pas door bewoners en de militaire Genietroepen van Zwitserland pas in 1974 gerealiseerd, vandaar de benaming vrij jonge pas. Een gedenksteen met planket staat op pashoogte. Wij rijden terug en rijden richting het Sernftal bij Glarus-Sud, Schwanden om precies te zijn.
SERNFTAL
Wij zijn aangekomen bij Schwanden GL, de doorgaande rijbaan volgt de Linth bergopwaarts door het Linthal richting Klausenpass. Wij buigen linksaf en rijden stroomopwaarts langs de Sernf door het Sernftal richting Engi, Matt en Elm. Op wat kleine nederzettingen na zijn dit de belangrijkste dorpen in het dal, het 18km lange dal eindigt op Wichlen een militaire tankbaan voorbij Elm achter in het dal. Als we het dal inrijden rijden we onder een merkwaardige houten gebogen wandelbrug door bij Lochsiten. In de Lochsite treffen we een van de meest opvallende geologische plekken aan in de Alpen. Hier werden oudere rotslagen over jongere lagen gestuwd, wat leidde tot de ontdekking van de stuwkracht van bergtoppen door aardwetenschappers. Via Engi bereiken we Matt in het Sernftal, het dorp is stil en verlaten en nodigt ons net als Engi niet uit om verder te wandelen.
MATT
Door de leisteenwinning en de textielfabriek van 1868 tot 1967 heeft Matt, maar ook Engi naam gekregen. Voornamelijk de leisteenwinning in de Landesplattenberg was voor de bewoners van het dal een belangrijke bron van inkomsten. De mijnbouwsporen getuigen van een tijd waarin schaliewinning nog winst opleverde. De leiplaten werden wereldwijd geëxporteerd. Naast economische belang is de Landesplattenberg ook van geologisch belang. Interessante fossiele vondsten zijn er gedaan door geologen. Nu is de leisteenmijn in de Landesplattenberg met een gids te bezichtigen op bepaalde dagen van mei tot november. Het programma staat in “Erlebnis Schiefer” en is te verkrijgen bij het VVV kantoor in het Sernftal.
Dankzij de aanleg van de cabine kabelbaan van Matt (847m) naar het zonneplateau Weissenberg (1266m) trekt het meer toeristen naar het dal. Op de Weissenberge kan men zowel een korte wandeling maken als wel een dag wandeling, variërend van een ½ uur tot een uurtje of 5. Via Glaralpine is een 17km lang wandeltraject en duurt al gauw een 8½ uur. De Risetenpass (2189m) om maar een voorbeeld te noemen naar het Weisstannental staat 7½ uur aangegeven. Sinds de sluiting van de Sernftalbahn in 1969 is het plaatselijke vervoersbedrijf de enige vervoersdienst in het Sernftal. Wij rijden met eigen vervoer en bereiken niet veel later Elm de laatste enclave van het Sernftal.
ELM
We parkeren de auto achter het voormalig treinstation waar te lezen valt dat hier het spoorwegmuseum van de voormalige Sernftalbahn gevestigd gaat worden. Zo krijgt het Sernftal er weer een attractie bij. Maar Elm heeft vooral zijn bekendheid gekregen door het Martinsloch in de Tschingelhörner, bij mooi weer vallen de zonnestralen twee keer per jaar precies op de kerktoren van Elm. Het gat van 9 bij 16m is vanaf de rijbaan in Elm goed te zien bij helder weer. Het mooie dorpscentrum van Elm is rondom de kerk met tal van monumentale huizen bewaard gebleven dit in tegenstelling tot voorgaande dorpen. Langs de Sernf kunt u over de 15km lange Suwarow-Trail wandelen.
De Russische generaal moest zich in 1799 terugtrekken tegen de Fransen en verloor hier op de Panixerpass naar Graubunden duizenden van zijn manschappen in de sneeuw. Het leisteenmuseum is in Elm gevestigd. De cabine kabelbaan in Elm zweeft u in 8 minuten over de adembenemende Tschinglenschlucht naar het midden van UNESCO-wereldnatuurerfgoed Tektonikarena Sardona en laat u kennis maken met de bijzonderheden van dit oorspronkelijk berglandschap. De Tschinglenalp is alleen in de zomer bereikbaar.
WÄGITALERSEE
Vanuit Siebnen rijden we het Wägital in stroomopwaarts langs de Wägitaler Aa gaan we via het Vorderthal naar het Innerthal aan de Wägitalersee. Siebnen in het Zwitserse kanton Schwyz ligt aan de voet van de Stockberg op 450m boven de zeespiegel. Het stuwmeer Wägitalersee ligt op een hoogte van 900m boven zeeniveau en wordt gevoed door omliggende bergbeekjes. Uit het meer stroomt de Wägittaler Aa dat bij Lachen uitmondt in de Obersee van de Zürichsee. Het meer is een kilometer breed en is vijf kilometer lang. Het idyllisch gelegen Wägitaler bergmeer is een geliefde plek voor joggers, wandelaars, fietsers en zwemmers in de zomermaanden.
Op het terras van een restaurant aan de Wägitalersee kan men de dorst lessen en genieten van het prachtige uitzicht. In augustus is er een hardloopevenement “Rund um den Wägitalersee” het heeft een lengte van bijna 12 km. In de jaren 20 van de vorige eeuw werd het meer aangelegd in een gevarieerde bergwereld. Voor de klimgeiten onder ons staat de Bockmattli nabij de Bockmattlihutte als een van de favorieten op de lijst van iedere klimmer. Van april tot oktober is vissen toegestaan op de Wägitalersee tenminste als men is voorzien van de nodige visvergunningen, deze zijn verkrijgbaar op het visserijkantoor in Wägital. Gevist wordt er op o.a. snoek, snoekbaars en forel. Boten en attributen zijn te huur langs het bergmeer bij Innerthal, meer info is te vinden op https://www.waegitalersee.ch/. Het dal heeft nog een groot aantal grotten die nog lang niet allemaal in kaart zijn gebracht.
RAPPERSWIL
Rozen versieren het wapen van de stad Rapperswil, gelegen aan de oostzijde van de Zürich See. In rozentuinen, waaronder de rozentuin van het Kapucijnenklooster, bloeien en geuren deze bloemen in alle soorten en kleuren. Maar ook langs de openbare weg in bloembakken bloeien de rozen volop. Rapperswil heet niet voor niets de rozenstad van Zwitserland. De stad Rapperswil is in het begin van de 13e eeuw ontstaan en behoorde toen tot Oostenrijk.
Hier heeft Rapperswil de houten brug dan ook aan te danken. De houten brug tussen Rapperswil en Hurden werd in 1358 gebouwd en was van strategisch belang, niet alleen voor het verkeer en de handel maar ook als pelgrimsweg naar Einsiedeln en Santiago di Compostella in Spanje. De natuurlijke zee-engte tussen Rapperswil en Hurden is een restant van de eindmorene van de Linthgletscher. Pas in 1840 werd er een begin gemaakt met de huidige dam die zowel autoverkeer als ook treinverkeer mogelijk maakte.
Het slot dateert uit de 13e eeuw, rond 1220 werd er door de graven van Rapperswil een begin gemaakt met de bouw. Het “Bleulerhaus” een markante burgerwoning werd eerder dan het slot gebouwd en is nog steeds door onderaardse gangen met het slot verbonden. In 1350 werd het verwoest door Zürchers. In 1354 tot 1442 werd het formeel een “Freie Reichsstadt” onder de Hertogen van Oostenrijk. De 19 jarige hertog Rudolf de IV, bouwde de houten promenadebrug naar Hurden. Vele overgaven en overnames volgden en in 1868 werd het pools nationaal museum er in gevestigd tot op de dag van vandaag. Naast of beter gezegd achter het slot staat de stadsparochie St. Johann- en de onze lieve vrouwenkerk van Rapperswil. Sinds 1253 heeft Rapperswil een eigen stadsparochie voordien behoorde het tot het klooster Pfäfers bij Ragaz. Het hedendaagse gebedshuis is na een brand in 1882 in grote delen nieuw opgebouwd.
De naastgelegen lievevrouwenkapel uit 1534 met beenderhuis is bespaard gebleven. Het jaartal staat gegrafeerd boven de deurpost van de zijingang van de lievevrouwenkapel. Door de jaren heen werd de lievevrouwenkapel wel eens van naam veranderd zoals kinderkapel en kerkhofkapel. De binnenruimte met het kleine koor zijn in 1916/17 grondig gerenoveerd en nieuw gotisch hersteld. De wandschilderingen dateren uit de 17e eeuw. Het houten houtsnijwerk Christus aan Ölberg en de laatgotische kruisiging dateren uit 1530. Langs de promenade aan het meer is het goed vertoeven, ook vertrekken hier de lijnboten over de Zürich See, waaronder natuurlijk de “Rosenstadt”. Aan de andere zijde van het meer ligt Pfaffikon het zwem- en wellness paradijs van deze omgeving. Het belangrijkste bedevaartsoord van Zwitserland, Einsiedeln is vanaf hier in een klein half uur te bereiken.
Het slot dateert uit de 13e eeuw, rond 1220 werd er door de graven van Rapperswil een begin gemaakt met de bouw. Het “Bleulerhaus” een markante burgerwoning werd eerder dan het slot gebouwd en is nog steeds door onderaardse gangen met het slot verbonden. In 1350 werd het verwoest door Zürchers. In 1354 tot 1442 werd het formeel een “Freie Reichsstadt” onder de Hertogen van Oostenrijk. De 19 jarige hertog Rudolf de IV, bouwde de houten promenadebrug naar Hurden. Vele overgaven en overnames volgden en in 1868 werd het pools nationaal museum er in gevestigd tot op de dag van vandaag. Naast of beter gezegd achter het slot staat de stadsparochie St. Johann- en de onze lieve vrouwenkerk van Rapperswil. Sinds 1253 heeft Rapperswil een eigen stadsparochie voordien behoorde het tot het klooster Pfäfers bij Ragaz. Het hedendaagse gebedshuis is na een brand in 1882 in grote delen nieuw opgebouwd.
De naastgelegen lievevrouwenkapel uit 1534 met beenderhuis is bespaard gebleven. Het jaartal staat gegrafeerd boven de deurpost van de zijingang van de lievevrouwenkapel. Door de jaren heen werd de lievevrouwenkapel wel eens van naam veranderd zoals kinderkapel en kerkhofkapel. De binnenruimte met het kleine koor zijn in 1916/17 grondig gerenoveerd en nieuw gotisch hersteld. De wandschilderingen dateren uit de 17e eeuw. Het houten houtsnijwerk Christus aan Ölberg en de laatgotische kruisiging dateren uit 1530. Langs de promenade aan het meer is het goed vertoeven, ook vertrekken hier de lijnboten over de Zürich See, waaronder natuurlijk de “Rosenstadt”. Aan de andere zijde van het meer ligt Pfaffikon het zwem- en wellness paradijs van deze omgeving. Het belangrijkste bedevaartsoord van Zwitserland, Einsiedeln is vanaf hier in een klein half uur te bereiken.
EINSIEDELN
Einsiedeln is het belangrijkste en tevens grootste bedevaartsoord van Zwitserland. Einsiedeln ligt in een hoog dal tussen de Zürich See en het Vierwoudstrekenmeer. De Abdij Maria Einsiedeln is een benedictijnerabdij in Einsiedeln, in het kanton Schwyz. De vele kloostergebouwen en de enorm grote kerk hebben een lange voorgeschiedenis. Het ontstaan dateert uit 835 toen de Benedictijnse monnik Meinrad zich hier in het Finstern Wald terugtrok.
Zesentwintig jaren heeft hij hier in eenzaamheid geleefd. Na zijn dood in 861 kwamen andere gelovigen zich in Einsiedeln vestigen. De dom priester Eberhard uit Strassburg heeft de Waldbrüder en andere gelovigen samen tot de benedictijnse gemeenschap ingewijd. Bij een brand in 1465 gingen belangrijke documenten verloren en er werd een grotere kerk om het Mariabeeld uit de kleine kapel gebouwd.
In 1466 vierden 130.000 gelovigen het Engelenfeest, Einsiedeln was een bekend Mariabedevaartsoord geworden in Zwitserland. Het wordt al geruime tijd bezocht door pelgrims op de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. Het pronkstuk de Zwarte Madonna in de genadekapel van het klooster trekt jaarlijks veel bezoekers aan. Bij een rondleiding door de Abdij bezoekt men ook de klooster bibliotheek waar kostbare manuscripten uit het jaar 1200 worden gepresenteerd. De bron voor de kerk heeft een verguld Mariabeeld.
