SIMPLONPASS

  • 01SimplonpasshoheSimplonpas/Ganterbrucke
Ten zuiden van Brig, op 2005m hoogte wordt het Zwitserse Rhônedal verbonden met het Italiaanse Lombardije (Gondo), door de eeuwenoude Simplonpass. Een bergpas met een rijke geschiedenis, de pas was al bekend in de 17e eeuw, maar de echte doorbraak kwam na de tijd van Napoleon. Het was immers Napoleon die de weg in zijn geheel liet vernieuwen zodat hij er met zijn artillerie overheen kon. De bochtige weg werd in de loop der tijd steeds verder verbeterd en in 1890 werd de 678m lange Ganterbrücke in gebruik genomen over het gelijknamige dal, het Gantertal. Een aantal jaren later, in 1906, werd  de 20 km lange Simplon-spoorwegtunnel geopend. De huidige Simplonpass behoort tot de best aangelegde bergpassen van Europa het heeft een gemiddelde wegbreedte van 6meter. 's Winters blijft de Simplonpass geopend. Iets verder onder dit artikel vindt u ook de beschrijving van de Nufenenpass.

  • 03SimplonpasshoheSimplonpas
Door een aantal ongevallen met vrachtwagens werd er in 2008 besloten de weg aan te passen voor het vrachtverkeer. Hoge temperaturen en de grotere last van vrachtwagens doen een grote aanslag op de remschijven en indien deze het begeven zijn er nu veilige noodhaltes langs de weg gebouwd. Deze zand- en grindbakken met aan het eind een stapel autobanden moeten dan de vrachtwagens doen afremmen in geval van oververhitte remmen. Eind 2014 moet de Simplonpass geheel zijn aangepast en moet hij weer jaren meekunnen. De Simplonpas is goed te berijden, heeft wel veel vrachtverkeer en heeft op een aantal plaatsen prachtige uitzichten. 

  • 04SimplonpasshoheBerisal
Na het passeren van de Ganterbrücke bereiken we het dorp Berisal (1525m), van waaruit ook de Bortelhütten is te wandelen. Inmiddels krijgen we een prachtig zicht op de achter ons staande Berner Alpen. Door tunnels en langs lawinegalerijen bereiken we al vrij snel het hoogste punt van de pas. Op pashoogte staat de stenen arend “de Sempione” ter herinnering aan de mobilisatie in 1939, het hospitium van de Stockalpers uit 1825, een aantal legerkazernes en het gehucht Niwen op de Bergalp. Simplon-Hospiz staat nog steeds onder beheer van de monniken van Sint Bernard.

Na pashoogte begint de afdaling richting Italië het “Alter Spittel” staat rechts in een vallei. Iets voor het gehucht Egga gaan we rechtsaf en rijden dan over de oude pas weg. Niet veel later bereiken we Simplon-Dorf. Het dorp valt op door zijn geplaveide stenen dakplaten, invloeden vanuit Italië tijdens de bouw van het dorp.

SIMPLON-DORF

  • 01SimplonpasssimplondorfSimplon Dorf
Het belangrijkste plaatsje (en eigenlijk het enige echte dorp) in het Simplongebied is Simplon-Dorf (1460 m). Vanaf hier kan men door het Laggintal richting het Hosaas gebergte wandelen of langs de Laggina het dal in, door het ongerepte natuurgebied dat eindigt op de vierduizenden van het Weissmiesmassief. Er staan geen berghutten in dit massief wel is er het Lagginbivak gelegen op ca. 2500m; 4.00 uur wandelen van Simplon-Dorf. Dit bivak is bedoeld als steunpunt voor klimmers, niet voor wandelaars.

  • 02SimplonpasssimplondorfSimplon Dorf
Na het passeren van de gehuchten Gstein en Gabi voert de weg door de woeste “Gondoschlucht” een woeste waterkloof die is uitgesleten door de rivier de Diveria, de kloof eindigt in het plaatsje Gondo (855m) aan de Italiaanse grens. Gondo werd in oktober 2000 grotendeels verwoest door een lawine. De Gondoschlucht, iets voor Gondo aan Zwitserse zijde is nog steeds een risicogebied op deze pasroute. Tijdens de wandeling werd we regelmatig gewaarschuwd voor vallende stenen.

LAGGINTAL

  • 01SimplonpasslaggintalSimplonpass Laggintal
Tussen de Weissmies, Lagginhorn en de zuidkant van de Simplonpass ligt een wild romantisch bergdal, het Laggintal. Het doodlopend dal is niet met de auto toegankelijk, het kan vanuit Simplon-Dorf lopend bereikt worden. De eenzame paden en ongerepte natuur is uitgesproken iets voor de natuurliefhebber. Bovendien is het een van de meest ongerepte hoeken van Wallis. Het beschermde Laggintal wordt beschouwd als een van de meest interessante vlinder plekken in Europa, samen met het iets zuidelijk gelegen Zwischbergental. De flora van het Laggintal bestaat voornamelijk uit lariks bossen op de zonnige en rotsachtige berghellingen. Door het 4km lang Laggintal (in de volksmond Blattu genaamd) stroomt de Laggina. Langs de Laggina gedijen veelal dwerg Elzen, en vele soorten rozenbottels. Het Butterfly eldorado is ook buiten het vlinderseizoen om een prachtig wandelparadijs. Het is begin oktober wij parkeren de auto op het dak van de eerste Hofstättengalerij aan de Simplonpass en wandelen over het asfaltstraatje het Laggintal in. Achteromkijkend hebben we een prachtig uitzicht op de Simplonpas met o.a. de Chastelberg en Wammischhörner. Door de laaghangende bewolking kunnen we het zicht op de Fletschhorn, Lagginhorn en Weissmies wel vergeten. Maar we willen vandaag gewoon een eindje wandelen en het voor ons onbekend dal beter leren kennen. Gezien het jaargetijde kunnen en mogen we niets meer verwachten van de natuur, op een paar rozebottels en rode bessen na misschien. Het seizoen loopt ten einde en weldra zullen de eerste sneeuwvlokken gaan vallen.

  • 05SimplonpasslaggintalLaggintal-Lagginfuss Waxel
Langs de eerste woning in het gehucht Wäxel gaat het geleidelijk bergopwaarts. Op de woning een toepasselijke naam, Laggin Fuss. Dan bereiken we het gehucht Üssre Laggin en Laggin op 1492m. Ober Stafel staat hier ruim een uur aangegeven en dat  houden we in ons achterhoofd. Dan zien we tussen de bomen door het volgende gehucht Pästa, met iets verderop een aantal witte schuren, niet de moeite waard om langs te wandelen. Achter in het dal eindigt de wandelweg op 1500m aan de Laggina, waar we enige foto’s maken. Verder het dal in gaat over een bergwandelweg naar Bidemji het laatste gehucht in het dal en dat is nog 1.25uur lopen. Het Laggin Biwak staat op een hoogte van ruim 2428m en is zeker nog 3uur lopen. Het wordt veelal voor overnachting door alpinisten gebruikt, die de oversteek naar het Saastal, of de beklimming naar de Fletsch- of Lagginhorn maken. Het Laggin Biwak is eigendom van de SAC Monte Rosa en biedt onderdak aan 10 personen. Wij wandelen terug richting Simplon–Dorf dat anderhalf uur staat aangegeven. In het dorp maken we nog een aantal foto’s.  Aan de oostgevel van het huidige Post Hotel valt ons oog op een oude koetsierssteen. De kilometersteen staat langs de rijbaan aan de gevel van het hotel en geeft de afstand aan tussen Domodossola en Brig.  Hotel Post ligt precies halverwege deze route. Een dorpsrondgang bewaren we voor een volgende keer, want zodra de vlinders weer gaan fladderen komen we hier zeker nog eens terug. 

GONDOSCHLUCHT (SIMPLONPASS)

  • 03SimplonpassgondoschluchtGabi
Vertrekpunt richting de Gondoschlucht is Gabi/Gstein (1228m) aan de Simplonstrasse. Hier liep vroeger de Stockalperweg. De kapel Maria Hilf in Gstei kwam voor het eerst voor in een oorkonde uit 1736 en zal in die tijd gebouwd zijn tijdens de aanleg van de oude pas weg (Stockalperweg). Het verloor zijn functie en raakte in verval. Nu zijn alleen nog resten van de fundering zichtbaar. Rond 1815 werd er een nieuwe kapel naast de brug over de Chrummbach (Diveria) gebouwd. Aangenomen mag worden dat de architect een “Welscher” was, Italiaanse invloeden zijn duidelijk zichtbaar. Wij parkeren de auto op de parkeerplaats rechts voor de brug op de Simplonpass, het dorp lijkt uitgestorven en zowel het hotel als de slagerij blijken te koop te staan.

  • 07SimplonpassgondoschluchtGschorus Erb
Een muurschildering op de gevel van het hotel herinnert nog aan de napoleontische tijd. We wandelen met de stroom mee van de Diveria rivier en buigen linksaf over de brug en passeren hier de Laggina. Een van de vele bergbeekjes op deze wandeling die de Diveria voedt. Na de brug rechts gaat het wandelpad over de Feerberg richting Furggu en Gondo door het romantisch Zwischenbergental. Een gebied dat we zeker nog eens gaan ontdekken. Wij wandelen rechtdoor en blijven de aanwijzing Gondo, Gondoschlucht volgen. Het woonhuis aan de rechterzijde dateert uit 1775 heeft een schuur en stal.

  • 09SimplonpassgondoschluchtStockalperruine jaar 1676
Tijdens de wandeling hebben we zicht op de lawinegalerijen van de storende doorgaande pas weg over de Simplonpass aan de andere zijde van de Diveria. Niet veel later bereiken we de Stockalper ruïne van “Kaspar Jodok von Stockalper” (1609-1691). In een gewelf, van voorheen de vermoedelijk ingang van de burcht, staat het jaartal 1676 ingekerfd. Door de ineenstorting van de economie in 1678 werd het gebouw van de handels heer waarschijnlijk nooit afgebouwd, de toren zal een evenbeeld zijn geweest van de toren in Gondo. Tijdens de wandeling hebben we oog voor flora en fauna van dit prachtige ruige gebied.
  • 14SimplonpassgondoschluchtKalkoven/Alte Kaserne
Iets voor de oude kazerne staat nog een gerestaureerde kalkoven uit de Romeinse tijd. Typisch een cilindrische veldkalkoven met onder een doorsnee van 4.5m, boven heeft de kalkoven een doorsnee van 2m en het heeft een hoogte van 2.3m. Over de moderne boogbrug met trappen, gebouwd in 2002 nemen we een kijkje in de oude kazerne. De in 1805 gebouwde “Alte Kaserne” is architectonisch een van de interessantste gebouwen die de napoleontische tijd nalaat. Het diende als troepenonderkomen en heeft in de loop der jaren verschillende functies gehad. Nu is er een mooie tentoonstelling ingericht over de bouw van de Simplonpass en -tunnels door de jaren heen. We vervolgen de wandelroute en gaan terug over de boogbrug en wandelen richting Gondo.

  • 19SimplonpassgondoschluchtHohsteg/Napoleonbrug
Een wandelpad buigt rechtsaf over het “Wysses Gebirg” richting Alp Figina (1763m), een alm rondom de bergpas, dat ook vanuit het Zwischbergental is te bereiken. Wij wandelen echter rechtdoor  en passeren de Diveria en wandelen langs de lawinegalerijen van de rijbaan. Op Hohsteg voor de volgende tunnelgalerij bereiken we de oude Napoleonbrug. Napoleon liet om strategische redenen de brug uit hout bouwen, zodat hij snel en gemakkelijk was af te breken. Pas in 1860 liet kanton Wallis de brug door een stenen boogbrug vervangen. Bij de brug stond eens het “Schutshaus” een beruchte drinkgelegenheid in die tijd voor kunstenaars en soldaten. Tijdens de renovatie van de Simplonpass moest dit gebouw wijken.
  • 23SimplonpassgondoschluchtFort Gondo
Na de boogbrug gaat het verder onder de pas weg door, over kunstmatige aangebouwde stalen wandelbruggen en trappen door de eigenlijke Gondoschlucht. Het denderende water dat onder de brug doorgaat inde diepe kloof levert mooie foto’s op. Kort voor de vesting “Fort Gondo” komen we weer op de Napoleon- wandelroute. De wandelweg voert ons vervolgens ondergronds verder door 350m lange tunnels in de voormalige, militaire vesting “Fort Gondo.” Het is mogelijk om hier een rondleiding te krijgen, van half juni tot half oktober is het op zaterdagen te bezichtigen tegen betaling. Ook wordt er in het infanteriefort documenten tentoongesteld over de bouwgeschiedenis van de Simplonadelaar. Het fort werd ter verdediging gebouwd tijdens de oorlogen en diende als vesting om de vijand tegen te houden. De machinegeweren zijn nog in het fort aanwezig.
  • 24SimplonpassgondoschluchtFort Gondo
Tijdens de bouw van het fort werden de tunnels handmatig uitgehakt en opgeblazen. Op een gekerfde steen in een van de tunnels valt te lezen AERA ITALO/MDCCCV/NAP.IMP (Italiaanse bouwsectie/1805/keizer Napoleon). Aan de zuidingang van het fort verlaten we deze en wandelen door de ruige kloof, waar pas goed te zien is hoe gevaarlijk dit gebied kan zijn. Niet veel later bereiken we de doorgaande weg vanwaar het 2 minuten lopen is naar de bushalte. Wij gaan richting Gondo en wandelen langs een steen in Kanton Wallis die de afstand in tijd aangeeft naar de stad Brig. Ze zijn op meerdere plaatsen in het Kanton te vinden. Ze dateren uit de tijd dat er nog met de koets werd gereden, zodat de koetsier kon zien hoelang hij nog nodig had om de stad te bereiken.

  • 29SimplonpassgondoschluchtGondo
Nadat we de Diveria zijn overgestoken (Pont des Sapins) komen we aan bij ons einddoel, Gondo (855m). De dorpskern werd na de onweersramp van 2000 weer helemaal opnieuw opgebouwd. Met de postbus gaan we weer terug naar Gabi, ons uitgangspunt. De wandelafstand is ca. 6 km en staat voor 1.30 uur aangegeven maar met de vele bezienswaardigheden onderweg mogen we er gerust een uur bij tellen.

In Gondo takt het smalle Zwischbergental af dat moeilijk toegankelijk is, de dorpen in het dal liggen in een diepe kloof waar de wandelweg uiteindelijk uitmondt op de Zwischbergengletsjer. Het Zwischbergental is nauwelijks bewoond. Het wordt omgeven door hoge bergen zoals de Seehorn (2439 m) en Pizzo d'Andolla (3654 m). Over de Zwischbergenpass gaat het dan over de Almagelleralp naar Saas-Almagell in het Saastal. In Restaurant Zwischbergen in Bord kun je overnachten.

De eigenaar heet Lukas Escher en hij heeft een interessante 'Käsekeller' waar hij op ambachtelijke wijze kaas maakt. Als je het aan hem vraagt kun je de Käsekeller bezichtigen.

ZWISCHBERGENTAL

  • 02SimplonpasszwischbergentalZwischbergental
Iets voor de douanepost in Gondo, de grensovergang met Italië, slingert een smalle weg (één auto breed) omhoog naar een schitterend plateau. Na een tiental haarspeldbochten opent zich stroomopwaarts langs het Grosses Wasser een prachtig ongerept 16 km lang dal, het Zwischbergental. Nabij het Sera stuwmeer langs de doorgaande weg, splitst de rijbaan zich. Enerzijds richting Zwischbergental dat naar het gehucht Bord gaat en verder omhoog naar het almengebied Furggu (1881m) een voetgangersbergpas gaat vervolgens over de Feerberg richting Gabi aan de Simplonpas. Wij blijven de rijbaan rechtdoor volgen en na ca. 1 km, daar waar de asfaltweg ophoudt voorbij het stuwmeer parkeren we de auto (Unners Bord 1329m). Het stuwmeer is vanwege werkzaamheden nagenoeg leeg. Langs de noordkant van het Grosses Wasser wandelen we richting de Gmeinalp, die 1 ½ uur staat aangegeven. Zwitserland kent vele prachtige ongerepte dalen, maar zo ongerept als het Zwischbergental hebben wij ze nog niet gezien. Gemoedelijk gaat het bergopwaarts en bij de splitsing (scherpe bocht rechts omhoog) kiezen we de wandelweg van de minste weerstand en blijven de “rijbaan” volgen. Voor zover er sprake kan zijn van een rijbaan, want stenen en boomstronken blijven hier allemaal liggen op de doorgaande weg. Iets voor Breite Wang op 1616m worden we eind juni verrast door een behoorlijk sneeuwveld komend van de Galihorn. Het blijkt onmogelijk zonder hulpmiddelen dit sneeuwveld te passeren. We nuttigen hier onze meegebrachte lunch en wandelen terug richting de scherpe bocht. Alsnog besluiten we het smalle bergpad te nemen en na enige tijd bereiken we de onderrand van het sneeuwveld.

  • 05SimplonpasszwischbergentalUnners Bord/Zwischbergental
We zoeken een plek waar we de bergbeek kunnen passeren en wandelen gemoedelijk over een prachtig alm met bloemen verder bergopwaarts, waar we uiteindelijk weer op het brede wandelpad uitkomen. Iets verder voorbij de waterval is het opnieuw over en uit. Twee enorme sneeuwvelden achter elkaar die zo verijst zijn dat het ook bij deze sneeuwvelden onmogelijk is ze te passeren zonder hulpmiddelen. Twee en een halve kilometer van onze eindbestemming besluiten we terug te gaan en plannen deze wandeling nog eens ergens in een andere vakantie. Achter in het dal zouden we de Gmeinalp (1851m) bereiken. Hier zouden we een fraai uitzicht hebben gehad op de Weissmies (4023 m) en de Portjengrat (3653 m) met de Zwischbergengletscher, bij helder weer. We gaan het 6 km lange traject langs dezelfde weg terug.

Langs de Zwischbergengletscher gaat het over de Zwischbergenpass (tussen Weissmies en Portjengrat) naar de Almagellerhütte en Almagelleralp in het Saastal. Vanuit het Zwischbergental zijn er tal van wandel mogelijkheden om Italië te bereiken, via de Tschawinerpass (2406m) en Tschawinersee (2174m) of via de oude smokkelaarsroute over de Moncerapass (2103m). Het Zwischbergental is nauwelijks bekend, tegenwoordig wordt het dal steeds meer ontdekt, met name wandelaars, fietsers en vissers genieten van de bosrijke omgeving met zijn prachtige alpine bloemen en verkwikkende bergmeren. Zoals gezegd het is zeker een dal om nog eens terug te keren, je hebt nu eenmaal van die plekken waar je graag nog eens terug wilt komen, het Zwischbergental is daar één van.

 

NUFENENPASS

  • 01NufenenpassNufenenpas
De Nufenenpass (2478m) (Passo della Novena) in Zwitserland, vormt de verbinding tussen het kanton Wallis (Ulrichen) en het kanton Ticino (Airolo). De weg is in 1964 geopend en het is de hoogste pas van Zwitserland voor gemotoriseerd verkeer. Doorgaans is de weg van eind oktober tot begin mei gesloten.

De Nufenenpass vanuit Wallis oprijdend heeft men een prachtig uitzicht op Ulrichen in het Gomsdal, dat beschreven staat onder bergwandelen Oost-Wallis 1 (Oberwald-Fiesch). Tot pashoogte vergezelt de Ägene rivier ons die uit de Griessee komt. Na pashoogte vergezelt de Ticino ons door het Val Bedretto dal richting Airolo. De Ticino ontspringt uit een aantal bronnen op de Nufenenpas, zuidwestelijk van het Gotthardmassief. Na pashoogte vanuit Ulrichen in Wallis gezien rijden we het kanton Ticino in. Vanuit Ulrichen (1346m) gaat het via een aantal haarspeldbochten gestaag omhoog.

LADSTAFEL

  • 02NufenenpassladstafelLadstafel boogbrug
Op een hoogte van 1346m gaat de historische route “ViaSbrinz” door het ”Zum Loch” het Ägenetal in de Nufenenpass op. Het eerste gedeelte van de wandeling loopt langs de Ägene tot aan Ladstafel (1925m) daar wordt de Ägene overgestoken.

De oude stenen bogenbrug dateert uit de 18e eeuw, op het oostelijke brughoofd staat het jaar 1761 in gebeiteld. Na Ladstafel, in het woeste Ägenetal, gaat de pas weg na Altstafel (1981m) met scherpe haarspeldbochten naar pashoogte (2478m).

GRIESPASS

  • 02NufenenpassgriespassGriespas
Een paar kilometer voor de pashoogte buigt er een weg naar rechts af. Deze voert u over de Stocklamme richting het stuwmeer genaamd de Griessee. De Nufenenpass heeft hier ook een verbinding met Italië, via de Griespass en langs de Griessee, deze is alleen voor voetgangers toegankelijk.

Het is zeker de moeite waard om op deze pas te wandelen langs de prachtige Griessee, met zijn Griesgletscher komend van de Bättelmatthorn (3044m) Rothorn (3287m) en de Blinnenhorn (3374m). Het eerste gedeelte is een saaie geasfalteerde weg tot aan stuwmeer Griessee. Vanaf hier heeft men de mogelijkheid om langs de Griessee de Griespass, de Cornopass richting Capanna Corno-Gries of via Mändeli richting de Capanna Corno-Gries te gaan. (Zie het verhaal onder Berghutten; Capanna Corno-Gries).

NUFENENPASS PASHOOGTE (2478m)

  • 01NufenenpasspashoheNufenenpashohe
Vanaf Nufenenpass pashoogte (2478m) heeft men een prachtig uitzicht op bijvoorbeeld de Bättelmatthorn (3044m) Rothorn (3287m) Blinnenhorn (3374m) Finsteraarhorn (4274m) en de Lauteraarhorn (4043m). Op  pashoogte ligt een klein meertje en voor toeristen is er een kiosk en restaurant. De daadwerkelijke Nufenenpass ligt iets zuidelijker en is iets lager. Deze is te voet in 20 minuten te bereiken.

ALL'ACQUA

  • 01NufenenpassallacquaHotel All Acqua
Het gehucht All’Acqua (1614m), evenals Ossasco Ronco en Villa, behoren tot de gemeente Bedretto in het kanton Ticino. Het dal is erg geliefd bij bergwandelaars, mede dankzij de historische bergpassen Cornopass, San Giacomo en de Griespass op de grens met Italië. In deze plaats begint ook de wandeling naar de Capanna Piansecco (1982m). Langs het kerkje, enkele huizen en de Ri dell' Acqua gaat het gestaag bergopwaarts. Na 300 hoogtemeters bereikt men dan een klein uur later de hut. Lariksen vind je hier in overvloed in dit  prachtige ruige gebied. Zie ook het verhaal onder Berghutten; Capanna Piansecco.

VAL BEDRETTO

  • 02NufenenpassvalbedrettoVal Bedretto
De weg daalt af door het Val Bedretto dal met zijn vele bergweiden. De eerste kilometers zijn nogal bochtig, maar daarna gaat het rustig dalend richting Airolo. Iets voorbij Villa-Beldretto, blikken we nog even terug naar het Val Bedrettodal, met onder ons de nog rustige Ticino, die uiteindelijk uitmondt bij Locarno in het zuidelijker gelegen Lago Maggiore. Aangekomen in Airolo kan men de Gotthardpas oprijden of over de autosnelweg A2 rijden richting Bellinzona of Luzern door de Gotthardtunnel. Wij rijden verder zuidwaarts door het Leventina dal in Ticino, dat van Airola naar Biasca loopt.