Berghutten Zwitserland

Over de Glaubenbielenpass, ook wel Panoramastrasse genoemd, geven we een korte beschrijving van de Schratteflue, Fluonalp, de Kleine Emme, Haldimattstock, Hirsegg, Flühli. Ook de wandelingen op de Glaubenbielenpass - Glaubenbergpass, waaronder Glaubenbielpass-Sörenberg-Jänzimatt en Salwidili-Schneeberg-Under- en Ober Imbärgli. De Chessiloch-Schwefelquelle zijn vanaf Flühli langs de Emmenuferweg te bereiken. Via Schüpfheim en Escholzmatt in het Entlebuchtal bereiken we via Wiggen en Marbach, Kemmeribodenbad in het Emmental. Op de Glaubenbergpass, dat iets noordelijker ligt, begeven we ons in het Moorlandschaft Glaubenberg, een prachtig en uniek veenlandschap. Met plaatsen als Entlebuch en Schwendi-Kaltbad. Ook wel UNESCO-Biosfeer Entlebuch genoemd.

• Glaubenbielenpas

De Glaubenbüelenpass (ook wel panoramastraat genoemd) is een 1611 meter hoge Zwitserse bergpas die de verbinding vormt tussen Schüpfheim (Entlebuch-Luzern) en Giswil, gelegen tussen Sarnersee en Lungernsee in het kanton Obwalden. De smalle, maar goed geasfalteerde weg heeft een maximale stijging van 12%. In verband met sneeuwval is de weg van november tot april afgesloten voor verkeer. Halverwege de pas is er een afslag naar de Fluonalp. De Zwitserse commando’s van het 2e legerkorps hebben de weg tussen 1941 en 1947 aangelegd. Ten zuiden van de pasweg liggen de Giswilerstock (2011m) en de Brienzer-Rothorn (2350m), ten noorden van de pashoogte de Glaubenbergpass met Glaubenstock (1690m), Riedmattstock (1786m) en de Nünalpstock (1900m) nabij Sörenberg.

• Schonenboden Sorenberg/Brienzer-Rothorn

Vanuit Giswil voert een panoramische rit ons over de Glaubenbielenpass richting Sörenberg. Een prachtig natuurgebied in de Unesco-biosfeer Entlebuch, het achter landschap van Luzern. Het 400 km2 biosfeerreservaat heeft een uniek veenlandschap met prachtige planten. Extreme contrasten in dit veenlandschap worden gekenmerkt door de zachte glooiingen en de ruige Schrattenfluh ten westen van Sörenberg. Sörenberg, gelegen in het Mariental, is sterk gericht op gezinnen in zowel zomer- als wintervakanties. Het heeft een uitgebreid aanbod vakantieappartementen en groepsaccommodaties. Vanuit Sörenberg-Schönenboden gaat een kabelbaan ten westen van de Eisee (1896m) naar de Brienzer-Rothorn (2350m), een populair vertrekpunt voor bergtochten. Begeleide thema-wandelingen, wildobservatie en zwembaden vind je er. Mountainbikers en golfers kunnen hier hun hart ophalen. De Glaubenbielenpass (ook geschreven als, Glaubenbüelenpass of Glaubenbühlenpass). Wij volgen de route door het Mariental richting Flühli, Schüpfheim en Entlebuch.

• Alpkaserei und Beizli Fluonalp

Aan de panoramastraat, oftewel de Glaubenbielenpass in het kanton Obwalden, kunt u op de Fluoanalp genieten van een panoramisch uitzicht (bij helder weer) over de Sarnersee, Pilatus, Rigi en Stanserhorn. De Fluonalp bevindt zich op 1538m boven zeeniveau aan de voet van de Giswilerstock iets boven Giswil. Hier grazen van midden mei tot half september ca. 140 koeien verdeeld over verschillende alpen o.a.: Alp Brosmatt, Rieben, Fluonalp en Schwantelen. Er wordt ca. 2000 liter melk per dag aangeleverd op de Fluonalp, waar Alp-kaas maar ook Sbrinz-kaas van gemaakt wordt. Sbrinz-kaas is de oudste extra harde Zwitserse kaas, boordevol smaak en karakter. De kaas is zo hard dat hij op een hobel (speciale kaasschaaf) gesneden dient te worden. Men kan hem ook in brokken verdelen bij de borrel of zo eten. De kaas wordt van rauwe melk bereidt, die na een pekel-bad in een ruimte van 18ºC wordt bewaard op de alp in de kaashutten. De rijping van de kaas varieert van 16 tot wel 30 maanden. De korst rondom de kaas moet regelmatig worden gereinigd en worden afgewreven. Hierdoor krijgt de Sbrinz-kaas zijn brokkelige structuur en hardheid.

• Glaubenbielenpass afslag Porterwald 1020m

Vanaf afslag Pörterwald aan de Glaubenbielenpass leidt een smalle Alpineweg naar de Fluonalp. Bovendien is deze afslag ook met het openbaar vervoer 3 keer per dag te bereiken. Vanaf afslag Pörterwald op de Gaubenbielenpass is het 1.50 uur lopen naar de Fluonalp. Op het grote terras en in de Beizli op de Fluonalp is het goed toeven. Het bereiden van de kaas kan vanuit de Beizli gade geslagen worden. In slaapzalen of kamers kan men overnachten op de Fluonalp. Sinds mei 2016 zijn er 3 nieuwe slaapkamers voor meerdere personen bij gebouwd, inclusief douche- en toilet ruimte, in twee kamers kunnen elk 8 personen overnachten en in de derde kan men met 10 personen overnachten. Verder heeft het nog een drietal slaapzalen een voor 8, 5 en 20 personen. Informatie en reserveringen kan via hun website https://www.fluonalp.ch/. Vanaf de Fluonalp zijn een aantal prachtige wandelingen uitgezet variërend van licht tot zwaar en van kort tot lang. Zo is er voor ieder wel een wandeling te vinden, de 2010 m hoge Giswilerstock is slechts in een uur te wandelen vanaf de Fluonalp en prachtige rondwandelingen met een gering hoogteverschil zijn er ook te vinden. Bij mooi weer is het genieten op de Fluonalp ook voor de kleintjes is een grote speelplaats gebouwd op de Fluonalp.

• Sorenberg en Schrattenfluh

De rotsachtige bergketen Schratteflue steekt duidelijk af tegen het voor alpine heuvelland van het Emmental. De noordwestflank is zeer steil, waarbij rotswanden en bergweiden elkaar afwisselen. Naar het zuidoosten richting Sörenberg glooit de bergkam wat meer en hier bevinden zich dan ook de uitgestrekte Karst-velden, waarin ook veel fossielen te vinden zijn.

• Kleine Emme

De rivier de kleine  Emme, is samen met hun Wald-Emmebron een 58 km lange zijrivier van de Reuss. De bron van de rivier ontspringt op de noordelijke helling van de Brienzer Rothorn keten. De bovenloop van de rivier stroomt eerst naar het noordwesten door het Mariental en langs het toeristische Sörenberg. Vervolgens stroomt hij ten oosten van de Schrattefluh richting Schüpfheim, waar de Waldemme een naamsverandering krijgt, de kleine Emme.

• Glaubenbielenpass richting Sorenberg

De wandel route Glaubenbielenpass-Sörenberg-Jänzimatt begint op de grote parkeerplaats van de Glaubenbielen-pashoogte (1565m). Het hoogte verschil is 488m en zal in een tijdbestek van ruim 4 uur te wandelen zijn. We wandelen in noordelijke richting over de Glaubenbielenalp richting Sörenberg. De prachtige kalkrotsen en uitgestrekte Karst velden leveren mooie plaatjes op met de oude boomstronken op de voorgrond. Dat er al eeuwen geleden gebruik werd gemaakt van de pas blijkt uit een monument op de route, waarmee een kapelaan die hier gestorven is in 1852 wordt herdacht.. De oude handelsroute (Saumweg) is voor een groot deel nog begaanbaar. Een bergmeertje nabij de Rübihütte, voor de Rübihütte vervolgen we de route over de Glaubenbielenalp. Vanaf het terras van de  Lochhütte op de Glaubenbielenalp heeft men prachtig uitzicht op het panoramabergrestaurant Rothorn (2350m), de hoogste berg van het kanton Luzern.

• Lochhutte

Hier is het even genieten van alle rust en stilte om je heen, onder het genot van …en de heerlijke kaas van deze alm. Bij Scheidbach (1590m) is het even opletten, we gaan links richting Sörenberg over de alm naar de lager gelegen straat (slecht gemarkeerd). Over de glooiende alm Schwendeli tevens oude handelsroute, genieten we van de prachtige omgeving. Vanaf Alm Schwendeli hebben we zicht op Sörenberg met op de achtergrond de markante Schrattenfluh. Op Flüehütten (1220m) zijn we nog 20 minuten verwijderd van Sörenberg. Met de Nünalpstock (1900m) op de achtergrond wandelen we langs de barbecueplaats Laueli, Sörenberg binnen. In Sörenberg gaan we over de rivier de Waldemme en vervolgen de route richting Schönenboden/Jänzimatt. Bij Flüehüttenboden nemen we de Emmenuferweg langs de Waldemme. Vlak voor Schönenboden dient men een klein stukje langs de rijbaan te wandelen, om vervolgens bij Bödili rechtsaf de Emmenuferweg te volgen.

• Emmenuferweg richting Schonenboden

Langs de prachtige barbecueplaats op Bödili gaan we over de Emmenuferweg het bos in richting Jänzimatt. Het  weiland is in werkelijkheid een nat stuk veengrond. Het water sopt onder de bergschoenen vandaan en het loopt zwaar. We komen uit op de Glaubenbielenpass, de scherpe haarspeldbocht Emmenrank. Bij Arnischwand (1377m) is het nog een uur lopen naar de parkeerplaats. Alp-Arnischwand houden we voor gezien en beginnen aan de steile klim over de warme alm richting Jänzimatt. In het bos levert het dorre hout mooie plaatjes op. Uit het bos komend hebben we zicht op Jänzimatt. Langs de bovengrondse elektriciteitsleidingen komen we uit op Alp-Jänzimatt. Drie boerderijen en een kerkje met bergmeertje, is alles wat Jänzimatt ons te bieden heeft. We vervolgen de route richting Glaubenbielen en blikken in de avondzon nog even terug naar Jänzimatt met de Giswilerstock (2011m) en de pasovergang naar Lungern (Schönbuel).

GLAUBENBIELENPASS-UNTERWENGEN-ROR-LOO-HALDIMATTSTOCK-NÜNALP-ROTSPITZ-GLAUBENBIELENPASS

• Alpgarten-Wirtschaft Schatberboden

Ook deze wandeling begint op de grote parkeerplaats van de Glaubenbielen-pashoogte (1565m). Vanaf Galubenbielen gaat het via Unterwengen-Ror- Loo-Looegg-Haldimattstock-Nünalp (of Nünalpstock)-Heimegg-Rotspitz terug naar Glaubenbielen. We wandelen in noordelijke richting over prachtige kalkrotsen, uitgestrekte karstvelden, heide- en hoogveen velden. Een prachtige wandeling (12km) waarvan het eerste gedeelte van de wandeling weinig hoogteverschil kent. De wandelroute is hier uit te printen, duurt ca. 4.30 uur en kent een hoogteverschil van ca. 250m. Langs het bergmeertje nabij de Rübihütte 1540m, gaat het over de glooiende helling richting de Schwander Alp-Unterwengen, gelegen op 1509m. Vervolgens gaat het naar de Sachsler Alp-Unterwengen, dat op 1526m ligt. Door het Rorwald bereiken we over Rormettlen Alp Ror, gelegen op 1546m hoogte.

• Ror

Hier genieten we tijdens onze meegebrachte lunch van het prachtige uitzicht over de Alpen. De Titlis, in het Engelbergdal, duidelijk zichtbaar op deze prachtige, zonnige herfstdag. Na de lunch gaat het verder over Rorboden, de bovenloop van de Gross Laui. Het drassige gedeelte is op voortreffelijke wijze voorzien van loopplanken, boomstammen en bruggetjes om met droge voeten de overzijde te bereiken, Loo. Op Alp-Loo hebben we zicht op de Bärenturm 1799m, waarover men wandelt indien men de route uitbreidt over de Sattelpass. De  Sattelpass is vanaf Loo in 20 min te bereiken. De eeuwenoude pasovergang werd destijds gebruikt om grondstoffen (zie glasindustrie onder Hergiswil) over te vervoeren. Ook handelsreizigers maakten gretig gebruik van deze pasovergang. Wij wandelen over de alm achter Alp-Loo naar Looegg, een korte klim en we bereiken de bergrug, gelegen op 1708m. Op de bergrug genieten we even van het uitzicht, enerzijds richting Sörenberg en Schratteflue in kanton Luzern en de andere kant nog steeds de bergtoppen van de kantons  Obwalden, Nidwalden richting Sarnersee. Nemen een aantal foto’s van de omgeving en vervolgen de route over de brede bergrug richting Haldimattstock.

• Haldimattstock

Tijdens de wandeling krijgen we op het hoogste punt van de Looegg zicht op de Haldimattstock (1793m) en Nünalpstock (1894m). Ook de Berner Alpenreuzen komen nu in het vizier. De top stelt verder niet veel voor, men heeft er geen markering, geen hoogte en zelfs geen kruis geplaatst. Nu gaat het verder richting Haldimattstock, de berghut Alp-Haldimatt laten we links liggen. Over de graat van de Haldimattstock is het even klimmen over smalle paden en door de struiken in dit prachtig hoogveen. Alle koeien in het gebied zijn al naar de lager gelegen almen vervoerd, helaas zijn hier ook een aantal markeringen verdwenen, hetgeen er voor een onbekende in dit gebied het er niet gemakkelijker op maakt. Een goede landkaart is dan wel een vereiste en wij zijn maar al te blij, dat we die bij ons hebben. Langs een nat gedeelte bereiken we de splitsing Nünalpstock of  Nünalp. Links voor ons zien we de afdaling richting Nunalp-Rotstock en recht voor ons de klim naar Nünalpstock. We gaan voor de Nünalp, dalen tot 1725m en bereiken door diepe geulen en prachtige heidevelden, uiteindelijk de Nünalp.

• Nunalp

Op Nünalp hebben we twee mogelijkheden om terug te wandelen naar de Glaubenbielenpass via Unterwengen, deze wandeling duurt 20 minuten langer maar men daalt direct vanaf de hut.  Langs Unterwengen zijn we de heenreis al gewandeld, dus gaan we weer een stukje klimmen en wandelen via de bergrug op Heimegg 1741m richting de Rotspitz 1788m. De bergtop doet zijn naam wel eer aan. Na een korte maar lastige klim, bereiken we steile afdaling naar Scheidbach 1590m. Staan even stil en werpen nog even een blik naar Alp Jänzimatt waar we al eens  geweest zijn (zie elders op de site). Langs de Alpgarten-Wirtschaft op Schatberboden zijn we weer geëindigd, waar we vanmorgen zijn begonnen de Glaubenbielenpass. Tijdens de terugreis nemen we nog even een foto van de Gross Laui richting Giswil, ruim 1000m lager gelegen. Bedenkend wat de kleine stroompjes boven teweeg kunnen brengen in het dal, gezien de bedding van de rivier (let op de kraan in de rivierbedding).

 

 

Een impressie van de wandeling.

• Hirsegg

Iets voorbij Südelhöchi, vanaf de Glaubenbielenpass gezien, parkeren we de auto op de parkeerplaats Hirsegg. Wandelend in noordelijke richting zien we een half te lezen neergeklapt bord langs de vangrail hangen, waaruit we kunnen opmaken dat er parkeergeld wordt verlangd van Fr 3.00, het geldkistje is aan de vangrail bevestigd. Op deze manier parkeergeld betalen, is in ieder geval goedkoper dan het tarief van een parkeerautomaat! Half juni is het bord door de gemeente nog steeds niet in gereedheid gebracht m.a.w. we lopen gewoon door, steken de rijbaan over en slaan linksaf over de brug.  Via Hirsegg (1070m) wandelen we naar Schlund en Chlus, vanaf dit punt resp. 1.30- en 2.30 uur. Enkele jaren geleden hebben we dit al eens gelopen vanaf Berggasthaus Salwidili.  Volgens de routeaanwijzer kunnen we naar Hengst (2.50 uur) en  Heftiboden (2.25 uur), we besluiten om richting Heftiboden te wandelen. De niet bemande Heftihütte (SAC Sektion Emmental) kan dan niet ver meer zijn. Vol goede moed slaan we rechtsaf en wandelen over het teerstraatje, na ongeveer één kilometer slaan we rechtsaf het steile bergpaadje in door het Ruchschwandwald. Diegene die het teerweggetje blijft volgen komt op hetzelfde punt boven uit maar maakt een aantal meters meer. Het is een eigenaardig stukje bos met veel dode bomen wat bijzondere plaatjes oplevert.

• Schrattenfluh

Na ruim 250 hoogtemeters bereiken we Bursteggstall waar de Schrattenfluh voor ons opdoemt. Sneeuw op de hellingen baart ons enigszins zorgen, de late maar ook heftige winter is nog steeds zichtbaar, zelfs in dit gebied medio half juni 2013. Vervolgens passeren we de toegangsweg richting Bodenhütten en slaan linksaf het stukje bos in. Het bos uitkomend zien we de Bodenhütte(1442m) staan, hier eten we  na 1½uur wandelen onze meegebrachte lunch en herzien het vervolg van de wandelroute. Over de Hengst of Heftihütte is vanwege de hoger gelegen sneeuw geen optie. We besluiten om langs Silwängen, Schlund en over Stächelegg terug te wandelen. Van Bodenhütten naar Schlund staat een uurtje aangegeven, vanwaar het dan nog zeker een uur wandelen is naar Hirsegg. Aan de voet van de Schratteflue wandelen we over sneeuw- en karst-velden richting Silwängen. Onderweg maken we foto’s en bereiken na een half uurtje Silwängen waar de eigenaar de hut in gereedheid brengt voor de komende zomermaanden. De nachten zijn nog te koud in dit gebied zodat ook hier nog steeds geen koeien staan. Uitzonderlijk laat voor de tijd van het jaar volgens de bewoners, ze kunnen het zich niet meer kunnen herinneren dat de koeien zo laat naar boven werden gebracht. Volgens hen hadden we een verstandig besluit genomen om onze route te wijzigen. De Hengst en Heftihütte waren niet toegankelijk geweest vanwege de gevaarlijke sneeuwvelden (Lawinekegel zoals ze dat hier zeggen).

• Silwangen

Na een praatje verlaten we Silwängen en vervolgen de route naar Schlund. De hond en enkele geiten heten ons welkom, de eigenaar is in geen velden of wegen te zien. Na Schlund (1477m) gaan we linksaf over de alm richting Hirsegg. Een zeer nat gedeelte van de wandeling ,maar de boomstammenbrug zorgt ervoor dat we  Stäggeleggstall met droge voeten bereiken. De koeien staan hier nog steeds in de stal. Aan de rechterzijde blikken we naar de Änxihütte en hebben zicht op de Giswilerstock, Brienzergrat en Riedergrat met Sörenberg in het dal. Het is jammer van de bewolking maar gelukkig hebben we dit niet zelf in de hand. We komen uit op het teerstraatje van de toegangswegen naar de hutten en wandelen een honderdtal meters dalwaarts en slaan rechtsaf over de alm naar Hirsegg,  met voor ons de Pilatus en Stanserhorn in het vizier en de doorgaande weg onder in het dal. Op de bergrug zien we enerzijds de Neuhüttli staan en anderzijds Südelhöchi in het dal aan de doorgaande weg Sörenberg-Schüpfheim. Aan de overzijde van het dal staat de 1900m hoge Nünalpstock. Na het passeren van Stächelegg bereiken we het begin van onze wandelroute, Hirsegg. We wandelen over de brug naar de parkeerplaats en rijden terug naar de thuisbasis. Waar we terugkijken op een prachtige dag, mooi wandelweer in een mooie omgeving met slechts 400m hoogteverschil.

 

Een impressie van de wandeling aan de voet van de Schrattenfluh.

SALWIDILI-SCHNEEBERG-UNDER- OBER IMBÄRGLI-CHLUSHÜTTE-SALWIDILI

• Berggasthaus Salwidili

Berggasthaus Salwidili (1353m) is ons uitgangspunt naar de Chlushütte, een SAC- hut die alleen in de wintermaanden wordt gebruikt. Vanaf het Salwidili zijn er tal van wandelmogelijkheden. We dalen achter het hotel af door het bos en wandelen langs Wagliseiboden (1316m) richting Schneeboden. Langs het vakantieverblijf Schneeberg van de  CEVI gaat het gestaag bergopwaarts. Voor de landbouwschuur op Schneeberg volgen we de brede wandelweg richting Chlus en kijken nog even achterom naar Schneeberg, een paar huizen met een enorme boerenschuur. De alp-hut op Under-Imbärgli is al winterklaar en het vee graast eind september al in lager gelegen dalen. Toch weerhoudt niemand ons ervan om bij de hut onze lunch te nuttigen en van het prachtige uitzicht te genieten, met de besneeuwde Brienzergrat op de achtergrond.

• Under Imbargli

Achter de Alphut gaat het steil bergopwaarts over de alm tussen Under- en Ober-Imbärgli. Halverwege de alm werpen we een blik richting Brienzer Rothorn waar we een aantal dagen eerder nog over de graat liepen via Lättgässi en Chruterenpass naar Planalp. (de steile afdaling van Lättgässi  kunnen we van hieraf zien evenals de Chruterenpass). Tevens is het kerkje van Jänzimatt vanaf de alm Imbärgli duidelijk te zien, met de besneeuwde Schafnase (2011m), Rossflue (2073m) en Höch Gumme (2205m) op de achtergrond. Vlak voor Ober-Imbärgli krijgen we een mooi uitzicht op de Böli (1856m). Aangekomen op Ober-Imbärgli (1600m) blijkt de sneeuw toch lager te liggen dan we dachten. Achter de gesloten Alphut maken we een foto van de besneeuwde heuvel met de opgang naar Chlus (30 min). Elf dagen later wandelen we weer door dit gebied en kunnen dan wel over de Chlus naar de Chlushütte. (zie deze beschrijving onder Berghutten; Chlushütte).

• Ober Imbargli

We besluiten om achter de hut over de brede  toegangsweg naar Ober-Imbärgli af te dalen. Langs de voet van de Böli (1856m),waar we een stel steenarenden waarnemen, wandelen we langs Ober-Wisstanne richting Schneeberg. We nemen de steile bergweg richting Schneeberg en krijgen Wagliseichnubel en Wagliseiboden al in het vizier. We komen uit in Schneeberg achter de grote boerenschuur. De woning op Schneeberg is rijkelijk versierd met bloeiende bloemen, die aan het balkon en onder de ramen hangen. Na ruim twee uur komt Berggasthaus Salwidili in zicht. De lucht begint behoorlijk dicht te trekken en het zal niet lang duren voor het gaat regenen, maar een ding staat vast, tijdens de wandeling bleef het gelukkig droog.

• Richting Chessiloch en Schwefelquelle

Vanuit Flühli (883m) is de Chessiloch in een uur en tien minuten te wandelen volgens de routewijzer in het dorp. De route gaat langs de Emmenuferweg (richting Sörenberg) tot Hüttlenen (915m). Hier steken we de rijbaan over en volgen de aanwijzing Chessiloch-Schwefelquelle. In het langgerekt dal wandelen we langs Chragen (980m). In Chragen heeft vroeger een belangrijke glas-hut gestaan. Door in 1781 de glashutten van Egglenen en Glashüttli samen te voegen ontstond hier van 1781 tot 1837 de grootste glas hut van het Entlebuchertal. Van de glashutten zelf en de ovens is in het dal niets meer te vinden. Geen wonder want alle materialen die in de glasindustrie gebruikt werden, werden afgebroken en ergens elders weer opgebouwd. Toen het hout, dat nodig was om de ovens op te stoken, hier op was werd de hut afgebroken en stroomafwaarts in Torbach opnieuw weer opgebouwd. Daar deed de glashut nog dienst tot 1869. We wandelen verder en gaan over het erf van de laatste woning het bos in, waar een mini Cooper op ludieke wijze is geparkeerd.

• Chessiloch

In het bos gaat we rechts richting zwavelbron. Volgens onze informatie zal de zwavelbron in vroegere jaren een geneeskrachtige werking hebben gehad. Het laatste zwavelbad werd in 1902 door hoogwater in de Rotbach weggevaagd en is nooit herbouwd. De Rotbach is een onberekenbare wilde rivier, die het water over een 50-100m brede steenbedding afvoert. Vervolgens komen we uit op Eggli een mooie picknick- en barbecueplaats, waar vroeger de glas-hut Egglenen hebben gestaan. Vanaf Chessimättili (1050m) is het nog 10 minuten lopen naar de Chessiloch, langs de Seebenbach en over boomwortels voert een steil bospad ons naar de eerste waterval met uitzicht platform. Iets verderop bereiken we de hangbrug over de Chessiloch. Van oudsher is het een toeristische attractie om vanuit Kurhaus Flühli een wandeling te maken langs de Rotbach naar de wild romantische Chessiloch. Deze hangbrug dateert uit 1994, twee eerdere hangbruggen zijn door hoogwater weggeslagen. Na het maken van een aantal spectaculaire foto’s gaat de wandelroute over dezelfde weg terug naar Hüttlenen. Enige meters rechts van de brug kan men de weg richting Flühli aanhouden of eventueel uitbreiden met de “Kneipprundweg” die ook naar Flühli gaat.

• Hotel Kurhaus Fluhli

Flühli (883m) is een plaats in het Zwitserse kanton Luzern, en maakt deel uit van het district Entlebuch. Kurhaus Flühli, het originele Jugendstilhuis dat in 1904 tot hotel werd omgebouwd staat midden in het dorp Flühli (883m). Het werd in 1988 volledig gerenoveerd. Een document uit 1596 laat weten dat er in die tijd al werd gesproken over het Kurhaus Flühli. De kamers zijn in een gezellige, originele stijl uitgevoerd en deels gemoderniseerd. Het hotel kreeg in 1997 de ICOMOS-prijs voor zijn uitstekende renovatie. Het hotel is zowel voor zomer- als voor wintersport geschikt. Het hotel werd internationaal bekend door zijn zwavelbadkuren en prachtige Chessiloch- waterval.

• Fluhli

Een historische anekdote vertelt dat Lenin in 1915 vaak te gast was in Kurhaus Flühli, omdat zijn secretaresse en minnares er overnachtte, zelf bracht hij met zijn familie de vakantie door in Sörenberg. Wij rijden naar het noorden en bereiken Schüpfheim in het Entlebuch-dal, linksaf rijden we kanton Luzern uit via Escholzmatt en bereiken we het Emmental in kanton Bern, rechtsaf gaat het door Schüpfheim richting Entlebuch en Luzern. Luzern staat beschreven onder aanraders op deze website.

• Pfarrkirche Sankt Jacob

De gemeente Escholzmatt is in 2013 gefuseerd met de gemeente Marbach en hebben een nieuwe gemeente Escholzmatt-Marbach gevormd. De gemeente is verdeeld in twee parochies Escholzmatt en Wiggen. De Pfarrkirche Sankt Jacob in Escholzmatt is gebouwd midden in het dorpscentrum van Escholzmatt en kan niet over het hoofd gezien worden. Het is tevens de grootste kerk in het Entlebuch en wordt beschouwd als een van de belangrijkste neogotische hallenkerk in Zwitserland. Het is nagebouwd naar de parochiekerk St. Mary uit Schaffhausen en werd in oktober 1894 ingewijd, na een bouwtijd van twee jaar.

• Pfarrer Franz Josef Stalder

Het beeld van Frans Joseph Stalder staat voor de kerk, hij diende destijds als pastoor in verschillende parochies, maar vanaf 1822 in Escholzmatt. Ook was hij schoolinspecteur, schrijver en wetenschapper. De openbare kruidentuin naast de parochiekerk heeft ’s zomers vele kleurrijke kruiden. De oudste gedocumenteerde vermelding van Escholzmatt dateert uit het jaar 1160 en is relatief oud vergeleken met omliggende regio’s.

 

• Gasthaus zur Krone

Het dorp heeft verder nog een aantal waardevolle Emmentaler huizen, waarvan er een groot deel aan de doorgaande weg staan zoals o.a.; Hotel Löwen, Landgasthof Krone en de Sankt Katharinen Kapelle. De rijbaan verder vervolgend bereiken we Wiggen, waar de wegen zich splitsen enerzijds richting Bern anderzijds richting Thun. Beide wegen verlaten kanton Luzern en bereiken niet veel later het Emmental in kanton Bern. Wij rijden richting Thun en bereiken het volgend dorp Marbach.

• Marbach

De voormalige gemeente Marbach was de meest zuidwestelijke gemeente van kanton Luzern en vormde de gemeentegrens tussen de kantons Luzern en Bern. In oostelijke richting grenst het langs de bergkam van de Schrattenfluh. Toen de naam Marpach voor het eerst in een oorkonde uit 1306 werd genoemd, werd de Marchbach van de Steiglenbach, die van de Schrattenfluh kwam de grensaanduiding tussen de gemeenschappen Escholzmatt en het klooster Trub. In 1653 waren het de boeren die vochten tegen de steden Bern en Luzern. De eerste officiële school kwam in 1778 in Marbach. In 1808 werd het gehele dorp door brand verwoest, behalve het klooster en de “alte Post”. Marbach kent een teruglopend inwoners aantal, niet zo verwonderlijk omdat het zoals zovele kleine plaatsen geen arbeidsindustrie kent, enkel leven van de melk gaat niet.

• Dalstation Marbachegg

De gemeenschap heeft daarentegen een rijk verenigingsleven, er zijn maar liefst meer dan 30 verenigingen op ca. 1000 inwoners. Met de bouw van de skilift in 1953 op de Marbachegg werd Marbach op de kaart gezet als wintersportplaats. Drie stuwmeren leveren water voor het kunstmatige besneeuwen van de pistes waar men kan skiën en langlaufen in de winter. ’s Zomers is de kabelbaan vooral in trek bij mountainbikers, karts (alleen bij droge baan) en wandelaars. De panoramische gondel aan het eind van het dorp brengt u in slechts 10 min van het dalstation naar de Marbachegg, waar men kan genieten van het weidse uitzicht op de imposante Schrattenfluh, markante Hohgant en Berner Alpen. De Marbachegg ligt op slechts 1500m, het zonneterras met het mooiste panorama, daar waar Emmental en Entlebuch elkaar ontmoeten.

• Pfarrkirche St. Nikolaus Marbach

Op een kleine heuvel staat het opvallendste symbool van het dorp, de Pfarrkirche St. Nicholas. In de middeleeuwen behoorde de parochiekerk tot het klooster Trub in Emmental. In 1401 werd er al eens een Nicolaaskerk ingewijd. De huidige parochiekerk dateert uit 1693, werd in 1873 uitgebreid, waarna het in 1924 zijwaarts werd uitgebreid. In 1992 onderging het een grondige renovatie. Het pronkstuk, voornamelijk barrokstijl is het beschermd dorpsgezicht van Marbach. Achter de kerk begeleiden 14 kruiswegstaties (15 minuten) u naar een replica van de Lourdesgrot aan de Steiglenbach. Schangnau is de volgende plaats waar de rijbaan zich splitst in enerzijds richting de Schallenbergpas anderzijds het Bumbachtal richting Kemmeriboden.

• Schangnau kerkje begin Bumbachdal

Oorspronkelijk waren Schangnau en het nabijgelegen dorp Marbach, het tegenwoordige Escholzmatt-Marbach in kanton Luzern, onderdeel van de parochie Trub. In 1524 werd door de twee dorpen afstand gedaan van Trub om zo de parochie Marbach-Schangnau te vormen. In 1528 bekeerde het dorp zich tot Bern, dat het nieuwe geloof van protestante hervorming overnam. In 1530 kreeg Schangnau zijn eigen kleine kerk. De diensten werden verzorgt door de dominees van Trub en Röthenbacher. In 1594 werd er een eigen dominee aangesteld in Schangnau. De huidige kleine kerk werd in 1618 gebouwd.

• Schangnau kerkje 1618

Dit jaartal staat nog gegraveerd boven de entree deurpost van de kerk. In 1806 vond er een eerste restauratie plaats waarbij vele schilderingen verloren zijn gegaan, die grotendeels bij een tweede restauratie zijn hersteld. De binnenzijde van het koorboog en de ruimte rond de ramen herinneren hieraan. Uit het deurbeslag blijkt maar eens met hoeveel liefde en vakmanschap de kerk werd gebouwd. In de klink van de kerkdeur zijn een duif en vissen afgebeeld, beiden zijn oude christelijke symbolen. Het vol-mechanisch uurwerk is nieuw en dateert uit 1944. De klokken daarentegen zijn van 1617 en 1888.

• Kemmeriboden

De nederzetting Kemmeriboden ligt ingeklemd tussen de Hohgant en Schrattenfluh. Het is door middel van een houten brug over de Emme vanuit het Bumbachtal bereikbaar. Tussen weiden en bergen aan de bovenloop van de Emme, staat op een hoogte van 976m, het traditionele berghotel Kemmeribodenbad. Kemmeribodenbad heeft 30 hotelkamers, in de winter 5 sneeuwiglo’s en biedt bovendien de mogelijkheid om in stro te slapen.

• Spycher Kemmeribodenbad

De Chässpycher dateert uit 1790 en was vroeger de meest wenselijke overnachtingsplek hier sliep namelijk op de bovenste verdienping de serveerster. Ook nu zijn er overnachtingsmogelijkheden. Tussen de Spycher (kaas-hut) en het hotel staan de baden en huidige whirlpools. Het turbinehuis aan de andere zijde van de Spycher dateert uit 1916 en werd gebouwd door de gebroeders Gerber, die er toen een eigen krachtcentrale bouwden voor Kemmeribodenbad met een dieselmotor die 6 KWh leverde. Nu is het niet meer denkbaar het is vele honderden malen verveelvoudigd.

 

• Kemmeribodenbad

Het is een ideale uitvalbasis voor wandelingen langs de Emme en in het UNESCO biosfeerreservaat Entlebuch. Bij het hotel, en voor de brug voor wandelaars, is het gratis parkeren. Na het hotel is het gebied in zones ingedeeld en betaald men 7 CHF voor de eerste zone (Mürebachbrücke) en 10 CHF om in de tweede zone (Müllerschwand) te parkeren in 2019. Indrukwekkend zijn de vele oorspronkelijk bergbeken welke met de traditionele houten bruggen worden overspannen. De rivier de Emme ontspringt tussen Hohgant en Augstmatthorn. Het dal uitrijdend kun je linksaf richting Thun wij rijden rechtsaf richting Schüpfheim in het Entlebuch-dal.

Schüpfheim ligt op een hoogte van 730m aan de rivier de Kleine Emme. Schüpfheim is een gemeente van het district Entlebuch, gelegen in het kanton Luzern. Entlebuch is de hoofdplaats van het district. De gehele gemeente Schüpfheim ligt in biosfeer Entlebuch waarvan 90% van de inwoners katholiek is. De parochie Schüpfheim kent een lange geschiedenis, het eerste document van het dorp dateert uit 1275. De parochiekerk van Johannes en Paulus is de blikvanger van het dorp met zijn massieve toren, welke de grote brand in 1829 overleefde. De laatste renovatie dateert van 2009/10.

• Hotel Dreikonige

Het dorp Entlebuch – de toegangspoort naar het  biosfeerreservaat – is de plek  waar de Kleine Emme en Grosse Entle samenkomen. Het dorp heeft een aantal prachtige beschilderde woningen met als blikvanger hotel Dreikönige. Biosfeerreservaat Entlebuch is het enige biosfeerreservaat in Centraal-Zwitserland. Hier bevindt men zich in eersteklas natuurschoon. Oneindig lijkende veenlandschappen, ontoegankelijke karrevelden  en onstuimige bergbeken zorgen voor en aantal leuke foto’s. Entlebuch is door de UNESCO onderscheiden, als eerste en tot op heden het enige biosfeerreservaat van Zwitserland. Het heeft een oppervlakte van 400 km². Ook wel UNESCO-Biosfeer Entlebuch genoemd.

• Glaubenbergpass pashoogte

De Glaubenbergpass is een Zwitserse bergpas in het kanton Obwalden. De Glaubenbergpass is de verbinding tussen de plaatsen Entlebuch in het kanton Luzern en Sarnen in het kanton Obwalden, tevens is het de verbinding tussen de Entlebucher dalen.  De pashoogte ligt op 1543m (Passhöchi Beizli) en de pas heeft een lengte van 32km met een stijgingspercentage van 13%.  De Glaubenbergpass is sinds Oktober 2010 volledig geasfalteerd en zeer geliefd bij fietsers en motorrijders.  ’s Zomers is de pashoogte erg geliefd bij wandelaars en ’s winters bi  langlaufers. Op de Glaubenbergpass hebben we een prachtige uitzicht op de gletsjer van de Titlis en omliggende bergtoppen. Ten westen van pashoogte, op 1941m, ligt de Wissguber. Ook de Pilatus is vrijwel vanaf elk gedeelte vanaf de Glaubenberg te zien. Hier in het “wilde westen” onder Luzern vind je het grootste ongerepte moerasveenlandschap van Zwitserland. (Zie ook de volgende link: http://www.moorbaerpfad.ch/ ). Het heeft een oppervlakte van 125 km², waarvan zo’n 90 km² in het kanton Obwalden ligt, de rest ligt in kanton Luzern. In deze mystieke wereld vind je rust, inspiratie en ontspanning. Bergrestaurant Schwendi-Kaltbad heeft een gezellig terras om een hapje en een drankje te nuttigen. De indrukwekkende Schrattenfluh staat beschreven onder de Glaubenbielenpass, het zuidelijkst deel van dit uitgestrekt gebied.

• Moorlandschaft

Schwendi Kaltbad (1440m) is ons uitgangspunt voor onze wandeling in dit veengebied. Met zijn 125km² grote oppervlak is dit het grootste veengebied van Zwitserland, dat zich uitstrekt over de kantons Luzern en Obwalden. We laten ons door niets uit het veld slaan en beginnen ondanks de hardnekkige mist toch aan de wandeling. We parkeren onze auto in Langis (1432m) aan de Glaubenbergpass en wandelen over het teerstraatje richting Schwendi Kaltbad het Moorlandschaft Glaubenberg binnen. Een schitterend wandelgebied met een eigen karakter, veel flora en fauna en behoorlijk veel natte gedeelten.

• Veenlandschap Glaubenbergpas

Nadat we het beekje de Grosse Schliere een aantal keren zijn  gepasseerd klaart het plotseling op en kunnen de jassen uit, een aangenaam zonnetje vergezelt ons tot het Oberes-Schlierental (1450m). Daar wandelen we rechtsaf over het bruggetje en nemen een kijkje bij de Fröschenseeli, waar verscheidene kikkervisjes zich ontplooien tot  kikker. Vervolgens gaat het bergopwaarts over de Schattenberg richting Egg (1611m). Als we boven aan de bosrand terugkijken, zien we opnieuw de mist het gebied intrekken. Een regelmatig verschijnsel in deze omgeving dat alles te maken heeft met een bepaalde windstroom vanaf de Brünigpass. De wandelweg door het bos wordt op een gegeven moment wel erg drassig, het is zwaar lopen en de bergschoenen beginnen, ondanks dat we stijgen, steeds dieper weg te zakken. In het bos waar het wandelpad een scherpe knik maakt richting Egghütte komt de nevel ons tegemoet en we besluiten om rechtsomkeert te maken en wandelen over hetzelfde pad terug.

• Veenlandschap Glaubenbergpas

Aan de bosrand hebben we zowaar weer zicht op de alphutten in het Oberes-Schlierental. Niet veel later bereiken we het bruggetje weer en wandelen richting de Alphutten op Oberes-Schlierental. Terwijl een volgende mistvlaag zich al weer aankondigt besluiten we om over het teerstraatje terug te wandelen naar Langis aan de Glaubenbergpass. Op het teerstraatje van Oberes-Schlierental blikken we nog even terug naar de alphutten, een tiental meters de andere kant op verdwijnen we in de mist en wandelen langs de Andresenhütte het Moorlandschaft Glaubenberg weer uit. Aangekomen op Langis is het restaurant nauwelijks meer te zien door de mist. In dit gebied is een prachtige educatieve wandelroute voor kinderen uitgezet. De kennis van de natuur wordt de kinderen hier op speelse wijze bijgebracht. Toch nog een leuke wandeling gehad met mooie foto’s van bloemen, die we u zeker niet willen onthouden. Een gebied om nog eens te terug te komen maar dan het liefst met helder weer.

• Schwendi Kaltbad

In het wild romantische Schlierental staat bergrestaurant Schwendi-Kaltbad. Via het prachtige hoogveenlandschap Langis/Glaubenberg is Schwendi-Kaltbad in 15 min. te bereiken. Het bergrestaurant is zowel in de zomer als ook in de winter geopend. Het is geliefd bij families, groepen, wandelaars, langlaufers, sneeuwschoenwandelaars en fietsers. Overnachten is mogelijk, slaapzak wel zelf meebrengen. Het vroegere badkuuroord kent een lange geschiedenis,  het bestond al rond 1600 en in 1672 werd er een bescheiden badhut gebouwd. In 1860 werd het nieuwe badkuuroord geopend met een capaciteit van 40 bedden. In 1970 werd alles door een brand verwoest en in 1983 werd het huidige restaurant heropend in een nevengebouw van het oude badkuuroord.

• Glaubenberg

We beginnen met de wandeling achter Berghotel Langis (1432m) vanaf de grote parkeerplaats op de Glaubenberg. Door dit schitterende hoogveengebied wandelen we richting Schwendi-Kaltbad. Langs het kerkje en restaurant gaat het rechtsaf door het  Schlierental. Via het Seeliwald en Oberes Schlierental wandelen we langs het Schlierentalwald. Vervolgens gaat het langs de Andresenhütte. Achter de Andresenhütte begint de klim via de Bärnerstig en over de Schlierengrat richting Schrotenegg. Wij wandelen langs de Andresenhütte en de Bäerenturm terug naar de parkeerplaats. Blikken nog even terug richting Pilatus en vervolgen de route over de Glaubenberg richting Sarnen.