Berghutten Zwitserland

 

• Monthey

Wij zijn aangekomen in West-Wallis, ook wel het Unterwallis (Fr. Bas-Valais) genoemd, dat zich uitstrekt van Haute-Nendaz tot aan het meer van Genève. Wallis, het hart van de Alpen genaamd, is een gebied van uitersten. De bruisende bergbeken en vele smeltende gletsjers in het gehele Rhônedal vanaf Gletsch gezien, hebben er uiteindelijk voor gezorgd dat de steeds breder en dieper wordende Rhône, hier in het westen van Wallis uiteindelijk uitmondt in het meer van Genève. Bij Bouveret mondt de Rhône uit in  het meer van Genève. 

• Martigny&Mont Blanc massief

Bekende plaatsen in dit gebied zijn Verbier, Martigny, St-Maurice en Monthey. Het industriestadje Monthey in de Rhônedelta deed in de middeleeuwen oorspronkelijk dienst als woonplaats voor de landvoogden van Wallis. In het oude centrum van Monthey staat Château-Neuf uit de 14e eeuw. Van de voormalige vesting Château-Vieux uit de 13e eeuw resten nog slechts enkele delen. De bekendste Walliser Alpen in dit gebied zijn de les Diablerets, Grand Muveran, Dents du Midi en niet te vergeten de Grote St. Bernhard, Col du Grand St-Bernard. 

 

 

In het brede Rhônedal, vanaf Nendaz, liggen tussen eindeloze wijngaarden en abrikozenboomgaarden leuke plaatsjes. Wil men plaatsen als Riddes, Leytron, Saillon, Saxon, Charrat en Fully bezoeken, dan kan men het beste de oude secundaire weg nemen en niet de autosnelweg.

• Huis Romeinse garnizoen en ambachtshuis

Of u nu een kritische verzamelaar, boekliefhebber, koopjesjager, of alleen maar nieuwsgierig bent, kunstenaars, ambachtslieden en boekverkopers zijn van harte welkom in de workshop, expositie- en verkoopruimte van de oude pastorie, een gebouw uit 1661. Evenals enkele andere opmerkelijke herenhuizen, die nog getuigen van eeuwen oude welvaart, valt ook dit huis onder monumentaal erfgoed. De oude huizen zijn vrijwel allen uit de 16e – en 17e eeuw. Het fenomeen “Zwitsers boekendorp” bestaat sinds 1993 en wordt jaarlijks eind augustus, gedurende drie dagen door vele tienduizenden mensen bezocht.

• Romaanse kerk

Saint-Pierre de Clages, het dorp tussen Saillon en Sion, was aanvankelijk een dorp aan de doorgaande weg in de Keltische en Romeinse tijd. Het dorp diende als koetshuis op de weg van Milaan naar Lyon. Het oude dorp, met veel invloeden van de Italiaanse architectuur, is voornamelijk bekend om zijn Ecclesia de Clagiis, die dateert uit 1153. De Benedictijner monniken van de abdij van St. Martin uit Lyon bouwden de Romaanse kerk. Met de bouw van deze romaanse basiliek werd in de 11e eeuw begonnen. Deze Romaanse kerk is op een dubbele rij pijlers gebouwd en bezit een markante achthoekige toren, delen van de opbouw zijn gemaakt van beige tufsteen, typisch voor deze regio. Het interieur heeft een aantal fresco’s, de decoraties op de zuidelijke zijgevel met swastika motieven verrast menig bezoeker. Het is één van de mooiste romaanse kerken van Zwitserland.

Nu is St-Pierre-de-Clages het centrum van een bekend toeristisch gebied met culturele activiteiten.

• Saillon

Saillon is een van de plaatsen die we aandoen op de route richting Martigny. Een bezoek aan Saillon is meer dan de moeite waard. Het middeleeuwse stadje heeft zijn oorspronkelijk karakter grotendeels behouden en is gebouwd op een hoge rots in het brede Rhônedal. De Rhône wilde vroeger nogal eens buiten haar oevers treden en grote delen van het brede Rhônedal onder water zetten. In de tweede helft van de 13e eeuw werd Saillon ommuurd, vanaf de ronde hoofdtoren Tour de Bayard zijn grote delen van de stadsmuur met torens nog duidelijk zichtbaar. In totaal zijn er acht torens en vier poorten te bewonderen.

• Sainte Catherine kerk-Saillon

De Sainte Catherine kerk werd in 1740 gebouwd, uitgebreid en gerestaureerd door de jaren heen. De kerk is geweid aan St. Catharina van Alexandrië. Rondom de kerk is een  bloemen- en kruidentuin aangelegd  Sinds 1945 is het koor versierd met een fresco van Paul Monnier, het vertegenwoordigt de martelaarschap van Saint Lawrence. De drie altaren voor in de kerk zijn van Cipollino-marmer, een beroemde marmersoort uit de groeven van Carrara in Italië. In de zijgevels bevinden zich een aantal glas in lood ramen.

• Fully

Fully is de hoofddorp van de gemeente, bestaande uit zeven dorpen die allen in het dal zijn gelegen. De acht gehuchten die ook tot dezelfde gemeente behoren liggen op de berg. Dents de Morcles 2968m, Grand Chavalard 2899m en de op 2000m gelegen meren rond Montagne de Fully zijn de hoger gelegen uitstapjes rondom Fully. In het wandelgebied ten noorden van Fully, rondom de Grand Chavalard zijn tal van overnachtingsmogelijkheden. De berghutten in deze omgeving, Lui d’Aout, Cab. de Fenestral, Cab. du Demècre en Cabane de Sorniot liggen allen op loopafstand van elkaar en staan beschreven onder Berghutten kanton Wallis. De toegangsweg naar dit gebied is er één die niet voor een iedereen geschikt is. Vanuit Fully (400m) gaat een geasfalteerde weg 10 km bergopwaarts via Châtaignier, Eulo, Buitonne naar Chibo (1328m), een weg waarvan de breedte steeds smaller wordt, hoe hoger hoe smaller de rijbaan. Het eerste gedeelte gaat langs de druivenhellingen en scherpe haarspeldbochten doen ons langzaam stijgen. Het laatste gedeelte rijden we over het erf van de lange alpboerderij op Randonne, die vanaf Fully te zien is, de weg is daar slechts één auto breed en gaat over in steenslag. De volgende zeven kilometer gaat moeiteloos maar langzaam over het steile steenslag pad bergopwaarts. Op een hoogte van 1900m bereiken we de parkeerplaats op L’Erié. Fully is bekent om zijn Petite arvine, een druivensoort die voornamelijk in het Zwitserse kanton Wallis en met name in Fully voorkomt. De kwaliteitsdruif groeit op de droge steile wind beschutte terrasvormige wijngaarden, met zo veel mogelijk zonneschijn. De Grande Arvine is een andere variëteit die enkel in Zwitserland groeit.

• Fully

Ook Fully ligt aan de noordzijde van de Rhône delta. Fully werd in de middeleeuwen volledig gekoppeld aan de parochie van Saillon, pas halverwege de 12e eeuw werd het onafhankelijk. In 1276 werd er de eerste kerk gebouwd, gevolgd door een tweede in de 15e eeuw en op dezelfde plaats in 1747 ontstond er de derde kerk. De huidige kerk dateert uit 1935 en is qua afmeting de grootste kerk van het Bisdom Sion. De kerk heeft een lengte van 56.50m en is 22m breed, 107m2  wand oppervlakte van de kerk is voorzien van fresco’s. De van binnen vrij donkere kerk is gewijd aan Saint-Symphorien. Het hoofdaltaar is rijkelijk versierd met mozaïeken en relikwieën. De kerk heeft tien gebrandschilderde ramen. Op de buitengevel sieren drie grote mozaïeken, te weten; de patroonheilige van Bear, Symhorien en Gotthard.

• D'affick sur pont/La Drance/Martigny

Martigny is de tweede stad van het kanton Wallis en is onder andere bekend omdat het op een knooppunt van wegen ligt. Enerzijds richting Italië over de Grote St. Bernhardpas, richting het meer van Genève en stroomopwaarts richting het Rhônedal. De Rhône komend vanuit het oosten maakt hier een bocht naar het noorden om uiteindelijk in het meer van Genève uit te monden. Door Martigny stroomt de Dranse, komend van de Grote Sint-Bernhardpas, en die uiteindelijk uitmondt in de Rhône. Martigny en de dalen van de drie Drances wordt er ook wel gezegd. La Drance, die door Martigny stroomt, is een verzameling van de drie rivieren die uit de drie dalen rondom Martigny komen en op hun beurt allen weer Drance worden genoemd. Martigny was al in de tijd van de Romeinen een vestingstad, uit die tijd dateren ook nog de funderingen in de stad aan de Rue du Forum. Het amfitheater dat eind jaren zeventig vorige eeuw grondig werd gerestaureerd is het pronkstuk van de stad. Naast het amfitheater staat het St-Bernhardmuseum, het is gewijd aan de Grote St. Bernhardpas en de bekende Sint-Bernhardhonden. De Pfarrkirche von Martigny dateert uit het jaar 1687.

• Gorges du Durnand

Ten zuiden van de kromming in de Rhône bij de stad Martigny, ligt bij het dorp Le Borgeaud, (daar waar de rivieren Drance en Durnand samenkomen) een schitterende bergkloof, Georges du Durnand. Met de auto rijdt men richting Col du Grand St-Bernard, op de splitsing richting Champex  blijft u de aanwijzing Gorges Du Durnand volgen. In de bocht voor het Café-Restaurant Les Gorges du Durand  is een gratis parkeerplaats. In het café kan men een toegangsbewijs kopen en door op de knop te drukken bij het toegangspoortje van de kloof wordt de deur vanuit het café automatisch geopend.

• Gorges du Durnand

Via houten trappen en vlonders klimmen we links van de waterval door de bergkloof bergopwaarts over een kilometer lang traject. Tussen de dreigende rotswanden van de Durnand kloof stroomt de woeste Durnand rivier langs steile rotswanden en via watervallen dendert het water met groot tumult en oorverdovend gebulder richting de monding van de rivier de Drance. Het venijn zit hem in de staart, aan het eind van de kloof  gaat een steil bergpad over boomwortels en trappen  richting een draaihek. Na het hek blijven we de aanwijzing Retour des Gorges volgen die ons terugleidt naar het Café-Restaurant. Een leuke bergkloof zeker geschikt voor warme zomerdagen. Terug bij de parkeerplaats gaat het bergopwaarts via vele haarspeldbochten richting Champex en Orsières aan de doorgaande weg naar Col du Grand St-Bernard.

• Champex

Ten zuiden van Martigny, iets voor Sembrancher, in Les Valettes om precies te zijn rijden we richting Gorges du Durnand, dat hiervoor staat beschreven. Na deze schitterende bergkloof vervolgen we de rijbaan richting Col du Champex het wandelgebied van Tour du Mont-Blanc en startpunt naar de berghutten Orny en Trient die vanaf Champex resp. 4- en 5 uur staan aangegeven. Een stoeltjes lift brengt u naar het hoger gelegen Breya 2194m, vanwaar de wandeltijden naar de berghutten behoorlijk wordt ingekort. Een bezoekje aan de alpentuin in Champex zal zeker in de zomermaanden de moeite waard zijn, maar nu half september als de meeste bloemen zijn uitgebloeid en hier en daar al  is begonnen met snoeien slaan we een bezoekje maar over. Wij wandelen verder richting het bergmeer Champex Lac, de naam zegt het al, in dit dorp draait alles om het prachtig bergmeer. Ingeklemd tussen Le Catogne en Le Châtelet ligt het schilderachtig plaatsje Champex (1500m) aan het bergmeer Champex Lac. In de winter is het een paradijs voor ski liefhebbers en in de zomer een fijne bestemming voor gezinnen met kinderen, waterfietsen, kano’s en boten kan men huren, maar visliefhebbers, mountainbikers en wandelaars komen hier zeker ook aan hun trekken. De ongerepte hoogvlakte ligt tussen twee morenen van vroegere gletsjers, ten westen van het meer een waardevol veengebied met hoog- en laagveen. Belangrijk is ook de verscheidenheid aan vegetatie met bijzondere planten. Ook vind je hier het turfveen van Champex, het schijnt de enige plek in Wallis te zijn. Over de bergpas bereiken we Orsières aan de doorgaande weg naar Col du Grand St-Bernard en Val Ferret.

• Col du Grand-St. Bernard

Ten zuiden van Martigny,  bij Sembrancher om precieste zijn, splitst de rijbaan zich enerzijds richting Verbiers en het Val de Bagnes, anderzijds richting Vall d’Entremont, met aan het eind van dit dal de grote Sint-Bernhardpass (Col du Grand Saint-Bernard). In Orsierès splitst dit dal zich nogmaals richting Val Ferret. Na deze laatste grote plaats in  het dal rijden we langs de gehuchten Liddes en Bourg St-Pierre richting de Grote St. Berhard.

• Col du Grand-St. Bernard

Coll du Grand St. Bernard ligt op een hoogte van 2469m op de grens met Italie. Het verbindt het Zwitserse Val d’Entremont met het Italiaanse Valle d’Aosta. Het is de oudste van alle Alpenpassen en vernoemd naar Bernard van Menton, bisschop van Aosta. Bernard was het die hier in de 11e eeuw een klooster heeft gesticht en samen met zijn monniken gestrande of verdwaalde reizigers te hulp schoot met de beroemde St-Bernhardhonden. De pas was in de romeinse tijd al een belangrijke handelsweg. De bergpas is van begin juni tot eind oktober geopend, onder de bergpas is een toltunnel aangelegd, die de doorgang van het verkeer tussen Zwitserland en Italië, ook in de wintermaanden garandeert.

 

• Pashoogte Grand-St. Bernard

Voorbij Bourg St-Pierre wordt de rijbaan zichtbaar smaller en na het stuwmeer Lac des Toules, die gevoed wordt door de La Drance, klimt de nog smallere bergpas kronkelend richting pashoogte. Aan de Zwitserse zijde op pashoogte staan het klooster en Hospiz, net voor het bergmeer. Musée de L’Hospice herbergt een collectie interessante vondsten, waaronder Romeinse munten. De grensovergang ligt iets verder naar het zuiden, aan de oever van het meer. Aan Italiaanse zijde staat het bronzen beeld van de heilige Bernard op een rots achter enige hotels. De afdaling aan Italiaanse zijde voert door het woeste Valle del Gran San Bernardo richting Saint-Rhéme waar de pas-weg weer samen komt met de tunneluitgang. Via een aantal kleinere dorpen bereikt men Aosta, in het gelijknamig dal.

• Liddes

Liddes is een gemeente langs de route richting de Grand St. Bernhard en bestaat uit meerdere gehuchten. Liddes (1255m) met zijn sfeervolle houtbouw, gelegen tussen de Mont Brûlé en Mont Rogneux, ligt in een uitgestrekt berglandschap, het biedt zijn gasten tal van wandelmogelijkheden. Vanuit Liddes loopt een wandelroute, stroomopwaarts langs de Torrent de L’A, door het prachtige Combe de L’A tot aan de bron van de Mont Ferret, een natuurreservaat met orchideeën, lariks- en arve (Pinus cembra) bossen. Tussen de La Tsavre Mont Ferret en Pointe des Gros Six gaat het via de 2751m hoge pasovergang Col du Névé de la Rousse naar het Ferret dal (1400 hoogtemeters). Een andere wandelroute gaat vanuit Liddes naar Bourg-St. Pierre (1632m) een gehucht richting de Col du Grand-Saint-Bernard. Aan het eind van het dorp bevindt zich nog een oude kapel.

• Bourg St. Pierre

Bourg-St. Pierre ligt aan de voet van de 3987m hoge Grand Combin, het is het laatste plaatsje in Val d’Entremont, het dal dat naar de Grand St. Bernhard leidt. Het kerkje heeft een romaanse toren. De botanische tuin La Linnaea met alpine-planten bevindt zich aan het eind van het dorp en is eind juni begin juli op zijn mooist. Bourg St. Pierre is een ideaal uitgangspunt voor het Grand-Combinmassief (4314m) en de Mont Velan (3734m). Het schijnt dat Napoleon hier heeft overnacht, toen hij in 1800 de aanval opende op de Oostenrijkers uit Lombardije. Zes kilometer verderop bereiken we Bourg-St. Bernard, achter Bourg-St. Bernard begint de toltunnel naar Italië. Sinds eind jaren zestig vorige eeuw is daarmee zomer en winter een sneeuwvrije route naar Italië gegarandeerd. In de middeleeuwen was Bourg-St. Pierre een controlepost voor het verkeer over de bergpas.

• Verbier/Val de Bagnes

Bij Le Châble, aan het begin van het Bagnes-dal, splitst zich een weg af richting Verbier. Verbier ligt op een ca. 1500m hoog plateau in het Val de Bagnes en is één van de bekendste skigebieden in de Zwitserse Alpen (Walliser Alpen). Vanuit het dal is Verbier via veertien haarspeldbochten te bereiken. Door zijn ligging in een grote kom heeft het aan alle kanten hellingen om te skiën. Door de jaren heen heeft het een aantal grote sportevenementen georganiseerd, waaronder de Wereldbeker Alpineskiën en de wielerrondes van Zwitserland in 2005 en 2008. Ook de ronde van Frankrijk deed Verbier aan en wel in 2009. Deze plaats maakt deel uit van de gemeente Bagnes in de Walliser Alpen. Le Châble is de hoofdplaats in de vallei en tevens de plaats waar het dal zich splitst, enerzijds richting Verbier, anderzijds het Val de Bagnes richting stuwmeer Mauvoisin.

• Mont Fort

Er zijn maar weinig skigebieden in de Alpen die zo gevarieerd zijn als de Verbier 4 Vallées, ook wel Les Quatre Valées genoemd. Tussen Siviez in Val de Nendaz en het mondaine Verbier liggen meer dan 400 km. skipistes in het grootste skigebied van Zwitserland. Het verbindt de dalen rond Verbier, Nendaz, Veysonnaz en Thylon met elkaar. De skipistes werden in de jaren 70 van de vorige eeuw aangelegd, in 1983 werd de bouw afgerond. Met skipistes boven de 3000m is de sneeuwzekerheid gewaarborgd, al heb ik het ook al anders gehoord. Het opwarmen van de aarde zal ook hier het een en ander mee te maken hebben. Het hoogste punt van het gebied is de 3330m hoge Mont Fort.

• Grand Gombin

Het uitzicht is fenomenaal met uitzicht op vele Alpenklassiekers als de Bishorn, Weisshorn, Dent Blanche, Matterhorn, Dent d’Herens, Pigne d’Arolla en Mont Blanc. Wij zijn er eind juni, het gebied op een paar wandelaars na lijkt uitgestorven, in het tussenseizoen is er weinig te beleven. Sommige stukken zijn vanwege de sneeuw niet begaanbaar of afgesloten vanwege gevaar. Mountainbikers en paragliders waren er in overvloed en de wandelpaden beneden Col des Gentianes waren allen begaanbaar al moesten er hier en daar nog wel wat sneeuwvelden gepasseerd worden, niet moeilijk of gevaarlijk maar hinderlijk. In de cabinebaan naar Le Châble blikken we nog even terug naar het chique wintersportdorp Verbier dat er inderdaad maar doods bijligt in deze periode.

• Stuwdam Mauvoisin/Val de Bagnes

De gemeente Bagnes ligt in Val de Bagnes van de Walliser Alpen, de bekendste plaats is het op 1500m gelegen Verbier. Bij het oude dorp Sembrancher splitst het Val de Bagnes zich af. In het dal wordt een van de beste zachte kazen gemaakt van Wallis, de Bagnes. Het melk wordt geleverd door de “Eringerkoeien” een Zwitsers koeien ras die oorspronkelijk uit het Val d’Hèrens komen. Le Châble op 850m, is de hoofdplaats van deze regio en tevens het eindstation van de spoorlijn Martigny-Orsières. De kerk heeft een gotische klokkentoren met achtkantige spits. Het streekmuseum toont de levensstijl en klederdrachten van het Bagnes dal. Halverwege het dal nabij La Barmasse en Fionnay, de berghutten in deze omgeving Cabane Marcel Brunet, Cabane de louvie en Cabane-FXB-Panossière. Het stuwmeer Mauvoisin, achter in het 15 km lang dal van Bagnes, ligt op 1975m. Het is vanaf hier ruim 3uur wandelen naar Cabane de Chanrion.

• Wandelroute Oostoever Mauvoisin

Het is de Dranse de Bagnes die via deze betonnen stuwdam, Barrage du Mauvoisin, door Val de Bagnes wordt gestuwd. De bouw werd in de jaren vijftig vorige eeuw begonnen. In 1991 werd de dam verhoogd, zodat men meer water kon bergen, met als doel om meer elektriciteit te kunnen opwekken. Tevens dient de dam er ook voor om overstromingen te voorkomen in het Bagnes- en het Rhônedal. Op de parkeerplaats nabij het hotel Mauvoicin parkeren we de auto en wandelen langs de kapel “Notre Dame des Neiges de Mauvoisin” richting het stuwmeer dat dertig minuten staat aangegeven. Door de vele informatie die we onderweg vergaren tijdens de klim naar de stuwdam, mogen we er gerust nog een halfuurtje bijtellen. Langs de wandelroute kan men via informatieborden en foto’s de bouw volgen zoals die in de jaren vijftig vorige eeuw werd uitgevoerd. Vervolgend passeren we de rijbaan, die is aangelegd om werknemers richting dam te vervoeren.

• Stollen stuwdam Mauvoisin

Door de aangelegde stollen krijgen we een beeld van de binnenzijde van de stuwdam. Ook hier, in de verlichte stollen, hangen veel borden met informatie en foto’s over de bouw en de werktuigen zoals men deze vroeger gebruikte. Iets voor de tunnel komen we dan weer naar buiten en wandelen we het laatste tunneltje in dat ons de stuwdam doet bereiken. Bij de splitsing in deze laatste tunnel heeft men de keuze om via de oostzijde of westzijde te wandelen. Wij volgen het bordje barrage en staan niet veel later op de reusachtige stuwdam. Het schijnt de achtste stuwdam in grote te zijn van de gehele wereld. Rondom het meer is een prachtige wandeling aangelegd, aan de westzijde gaat het eerste gedeelte door tunnels en aan de oostzijde is de wandelroute prachtig uitgehouwen in de rotswanden. Vanaf de dam wordt het stuwmeer door twee enorme watervallen “gevuld”, waaronder de Cascade du Gietro, waar de zon een regenboog maakt in het water van de waterval.

• Stuwdam Mauvoisin

Het meer ligt ingeklemd tussen de Mont Blanc de Cheilon en de Combin. Achter in het dal staat de Cab. de Chanrion die vanaf de stuwdam 3.30 uur staat aangegeven. Italie kan men bereiken over de twee verschillende pasovergangen nog verder het dal in, via Fenêtre de Durand( 2797m) of Col de Crête Seche (2896m) bereikt men dan het Val Pelline. We nemen nog even een kijkje aan de overzijde en wandelen over  de stuwdam weer richting parkeerplaats. Een indrukwekkende stuwdam met leuke foto’s en informatie over de bouw van Barrage du Mauvoisin. Fionnay ligt op een hoogte van 1490 meter boven de zeespiegel en is de laatste belangrijke nederzetting van de vallei. Het dorp ligt aan de voet van de Corbassière-gletsjer van het Combinmassief. De energiecentrale en het verdeelstation maken al sinds 1958 gebruik van het water uit Lac de Mauvoisin.

SEMBRANCHER

• Sembrancher

Aan de woningen in Sembrancher zijn Italiaanse invloeden duidelijk zichtbaar. Bovendien straalt Sembrancher een Italiaanse sfeer uit, hetgeen eigenlijk wel voor de hele vallei geldt. De Renaissancekerk van Sembrancher dateert uit 1686, de klokkentoren daarentegen dateert uit 1286 en stamt van de oorspronkelijke kerk. Het interieur van de kerk verkeert nog in oorspronkelijke staat. De Renaissancekerk is opgedragen aan St-Etienne.

 

 

 

 

 

ORSIÈRES

• Orsieres

Bij Orsières splitst het dal zich in tweeën. Enerzijds richting Col du Grand St-Bernard, door het Val d’Entremont, anderzijds het keteldal Val Ferret. Ook Orsières beschikt over een paar architectonische bezienswaardigheden, waaronder de houten kerkhofbrug met daarvoor de imposante kerk met klokkentoren. Opvallend in de kerk  zijn de glas- in- loodramen, boven de deur aan de oostzijde beelden de ramen de geboorte van Jezus uit. Aan de westzijde beelden de glas- in- loodramen de dood van Jezus uit. 

• Kerkhofbrug

Ook aan de westzijde ligt de houten brug over de Drance naar het kerkhof, de zgn. kerkhofbrug. In de nauwe straten van Orsières zien we veel woningen leeg staan, winkels zijn gesloten of bestaan niet meer. In de nauwe stegen is het warm en tegen de gevels aan de zonzijde valt bijna niet te wandelen. We besluiten het hoger op te zoeken en rijden het Val Ferret in.

 

 

 

 

 

VAL FERRET

Na Orsières rijden we het stroomgebied van La Drance de Ferret binnen, in het gelijknamig dal Val Ferret. Het 15km langgerekt dal, Val Ferret eindigt in La Ars, waar men  te voet verder kan over de Grand Col Ferret of Petit col Ferret naar het gelijknamig dal in Italië, Val Ferret, beide dalen liggen in elkaars verlengde en maken deel uit van de lange afstandswandeling Tour du Mont Blanc. La Drance de Ferret stroomt bij Orsières in de Val d’Entremont, welke van de Grand-Saint-Bernhard komt. Nadat ook de Drance uit het Bagnes dal, zich bij Sembrancher heeft toegevoegd, stromen de drie rivieren samen als La Drance verder naar het noorden om uiteindelijk bij Martigny uit te monden in de Rôhne. In tegenstelling tot het Ferret dal in Italië mist het Ferret dal in Zwitserland het zicht op de Mont Blanc. Daarentegen imponeren aan Zwitserse zijde o.a. Pointes des Six Niers, La Maye en Mont Ferret. Er komen minder toeristen naar het Ferret dal dan in andere delen van Wallis. ’s Winters wordt er allen bij La Fouly geskied en in de zomer komen er vooral wandelaars.

ISSERT

• Issert

We rijden door Som la Proz en parkeren de auto in Issert het volgende dorp dat we tegenkomen in Val Ferret. Bij Val Ferret is Issert de toegangspoort tot deze vallei, het bergdorp straalt rust en ruimte uit. Door het terugtrekken van de gletsjer, eeuwen geleden, zijn er veel granietblokken achtergebleven op de landerijen van Issert. De woningen, meestal met aangrenzende schuur en tuin zijn veelal op of tegen deze granieten stenen aangebouwd. Er staan mooie huizen, sommigen heel oud, het bewijs dat de mensen van hun dorp en huizen houden. Een molen uit 1663 is nog steeds achter in het dorp te bewonderen.

LES ARLACHES

• Les Arlaches

Bij het volgend dorp, Les Arlaches vallen ons twee dingen direct op, het kruis met de luikjes en het bord van Douane Suisse op de gevel van een woning. Waarschijnlijk het oude douane kantoor van vroeger, documentatie hierover ontbreekt. Eveneens als voorgaande dorpen wordt ook dit dorp gewaardeerd door wandelaars, zij lopen door het dorp en wandelen een gedeelte of de gehele Tour du Mont-Blanc. De doorgaande weg door het dorp is smal en het heeft schilderachtige woningen. Achter in het dorp staat een informatiebord over de “sculpturen” op woningen en schuren. De oudste landelijke bouwwerken zijn meestal het rijkst versierd.

• Les Arlaches

De oude met patronen versierde houtpanelen zijn vaak uitgebeiteld of uitgekerfd.  De meeste inscripties hebben het monogram van Christus, maar ook kruizen, zonnen en rozetten hebben we aangetroffen. De sculpturen hebben een symbolische betekenis ze vertegenwoordigen tekens van geloof, bescherming of initialen van de eigenaar. Deze laatste bevinden zich vaak op de latei boven de deurpost bij het betreden van de woning.

PRAZ DE FORT

• Praz de Fort

Praz de Fort gelegen op een hoogte van 1151m, wordt doorkruist door de  Drance de Ferret, een zijrivier van de Drance d’Entremont. Van de kapel uit 1688 werd een kerk gebouwd die in 1949 werd gerenoveerd en is aan Johannes de Doper. Voor de kerk is een oude klok compleet met balken waaraan de kerkklok bevestigd is, het werd dan met behulp van het klokkenwiel, ook wel luidwiel genoemd geluid.

 

 

 

 

VALLON D’ARPETTE

• Vallon d Arpette de Saleina

Iets na Praz de Fort rijden we het stroomgebied van de Reuse de Saleine binnen, een zijdal van Val Ferret. Verder Vallon d’Arpette de Saleina, (zoals het dal officieel genoemd wordt) inrijden heeft geen zin, gezien de laaghangende bewolking is er ook achter in het dal geen zicht op Aiguilles d’Arpette. Op ruim 2800m staat de Cabane d’Orny met het gelijknamig meer Lac d’Orny. We rijden terug naar de hoofdrijbaan en gaan verder bergopwaarts. Na Branche d’ en Bas opent het dal zich en hebben we bij helder weer zicht op de Ferret. De kleine dorpen en gehuchten rijden we voorbij en bereiken dan La Fouly.

LA FOULY

• La Fouly

La Fouly is de enige plek in het dal, waar gekampeerd kan  worden, van  half mei tot eind september. De camping ligt op een hoogte van 1600m, aan de gletsjer rivier La Reuse de l’Aneuve. Het is een ideaal vertrekpunt in deze vallei voor talrijke bergwandelingen. ’s Winters zijn er de skibanen in La Fouly, het enige skigebied van deze vallei. Over het kerkje kijkend, zullen we gezien de bewolking, ook de Mont Dollent en Tour Noir niet te zien krijgen. La Fouly, het grootste chaletdorp van deze vallei, biedt zijn gasten veel mogelijkheden te overnachten. Buiten de camping om zijn er vele chalets en hotels waar men kan overnachten. Bij de plaatselijke VVV vindt u vele brochures over het dal en is de vriendelijke medewerkster graag bereid om het een en ander toe te lichten. We vervolgen de route en bereiken niet veel later het dorp Ferret in het gelijknamig dal, Val Ferret.

 

 

FERRET

• Ferret

Het dorp binnenrijdend zien we de markante kapel aan de linkerzijde van de rijbaan. Frappant en al eerder gezien in Val Ferret, vooraan in het dorp staat de kerk of kapel. Meestal treffen we kerken aan in het dorpshart. De kapel uit 1707 is geweid aan Notre Dame des Neiges, het heeft een veranda en een barok altaar. Ferret is ook het eindpunt van de regionale vervoersbedrijf St-Bernhard express. Op een hoogte van 1795m eindigt het dal bij het inrijverbod in Les Ars, alleen de plaatselijke bevolking hebben dan nog verder toegang tot het gebied. Het is ook het beginpunt van de wandelroute  naar La Peule die nog niet toegankelijk is. Daarom maken we in Ferret een ommetje naar Cabane de la Léchère.

• Col de la Gueulaz,Barrage d'Emosson

Ten westen van Martigny, richting Frankrijk, rijden we over Col de la Forclaz. Een bergpas tussen het Zwitserse Martigny, in kanton Wallis en het Franse Chamonix. Het eerste gedeelte van de route is indrukwekkend, het slingert tussen de wijngaarden door boven Martigny. Het was ook de 17e etappe van de tour de France in 2016, die vanuit Bern over de Forclazpas naar Finhaut en Lac d’Emosson ging. Op Col de la Forclaz staan verschillende wandelingen aangegeven, Tour du Mont-Blanc is wel de bekendste van deze omgeving een meerdaagse rondwandeling van ca. 170 km met een looptijd van ongeveer 60 uur. We passeren pashoogte en bereken niet veel later het dorp Trient dat we tijdens de Bisse du Trient al zagen liggen enige dagen eerder. Voor Le Châtelard richting Frankrijk slaan we rechtsaf richting Finhaut, al slingerend bereiken we Col de la Gueulaz op de Barrage d'Emosson. Col de la Gueulaz is een bergpas die Le Châtelard in het Val du Trient (Wallis) met het stuwmeer Lac d’Emosson verbindt. Op de grote parkeerplaats voor de Barrage eindigt voor ons de rijbaan. Medewerkers van de waterkrachtcentrale kunnen middels tunnels nog wel verder het gebied in.

• Station Finhaut

Barrage d’Emosson is ook per kabelspoor te bereiken. De treinreis begint in Martigny waar u op de tandradbaan richting Le Châtelard stapt. Vanuit Châtelard (1125m) brengt een standseilbahn u met een stijgingspercentage van 87% naar het hoger gelegen Les Montuires (1825m), waar een klein smalspoor panoramatreintje u naar de voet van de stuwdam brengt. Vervolgens brengt een smalle en kleine standseilbahn u dan naar de top van de stuwdam. Bedenk wel dat voor 22 minuten treinplezier 36 euro betaald dient te worden, dit is dan wel inclusief de terugreis. Op de stuwdam van barrage d'Emosson staat een restaurant. Meer informatie is te vinden op hun website; http://verticalp-emosson.ch. Het stuwmeer ligt niet ver van West-Europa's hoogste berg, de Mont Blanc (4807m), die bij helder weer te zien is. Ons zit het vandaag niet mee, de laag hangende bewolking belemmert ons uitzicht. Wij besluiten om naar het andere stuwmeer te wandelen via Cabane du Vieux-Emosson dat 1.35 uur staat aangegeven en beschreven staat onder berghutten.

• Col de la Forclaz

De wandeling langs Bisse du Trient begint op de Col de La Forclaz, de bergpas ten westen van Martigny richting Frankrijk, in het kanton Wallis. Het is nog vroeg in de ochtend als we de bergpas bereiken, helaas hangt de bewolking laag, er staat een handjevol geparkeerde auto’s op pashoogte en we passeren twee wielrenners. De terrassen zijn nog leeg en de terrasstoelen van het hotel staan nog gestapeld tegen de muur van het hotel. Vanaf de camping achter het hotel wandelen twee personen richting Bisse du Trient, ze bekijken de informatieborden en wandelen langs de bisse. Aan hun uitrusting te zien wandelen zij Tour du Mont-Blanc of Tour de la Vallée du Trient beide wandelingen zijn meerdaagse huttentochten. De Trient vallei ligt in het uiterste zuidwesten van het Zwitserse kanton Wallis, op de grens met Frankrijk. De vallei heeft zijn naam te danken aan de rivier de Trient die ontspringt aan de voet van de Glacier du Trient. Meer informatie is te vinden op hun website een pdf brochure van Tour de la Vallée du Trient is te vinden onder Trient-Tal Tour. Col de la Forclaz leent zich uitstekend als vertrek- en/of eindpunt, maar men kan ook elders beginnen. Buvette du Glacier du Trient is geopend staat aangegeven op pashoogte en is een klein uurtje wandelen. Iets verderop worden we gewaarschuwd voor lawinegevaar als we langs de bisse wandelen.

• Bisse du Trient

Het wandelpad voert langs de bisse, door lariksbossen en komt uit op de gletsjertong van de Trient gletsjer (Fr. Glacier du Trient)  aan de voet van de Pointe des Ecandies, die we vandaag weinig te zien zullen krijgen. De bisse is nog steeds in gebruik en bevloeid de weilanden en wijngaarden van Martigny-Combe. Al wandelend over het interessante en educatieve leerpad komen we van alles over deze bisse en omgeving te weten. Helaas maar wel begrijpelijk is het enkel in het frans beschreven. Tweehonderd hoogtemeters lager zien we Trient liggen, met zijn opvallende roze kerk. Halverwege de wandelroute langs Bisse du Trient staat een wagon op een klein stukje rail geplaatst.

• Bisse du Trient

Het bleek dat hier vroeger een spoorrail tot de gletsjer liep, de wagonwagens dienden om ijsblokken te vervoeren richting het dorp. Een zgn. Schegel in de bisse hebben ze vast gezet met een ketting. Er waren vele waterwachters nodig om de waterstroom in de suone/bisse te controleren. Als het geluid van de door het waterrad aangedreven hamer ophield, een zgn. Schlegel, was er een storing en moest deze verholpen worden. Het hamergetik op de steen of balk is over grote afstand te horen. Langs een waterval bereiken we Le Chalet du Glacier, eigendom van de Cas-sectie Diablerets in Lausanne.

• Bisse du Trient,richting Trient,Le Peuty

Over de brug gaat het totaal 9.5 km lange traject verder, men dient dan richting Trient te wandelen, voor de totale wandeling staat 2u30 aangegeven. Bedenk wel dat er vanuit Trient dan nog ruim 200 hoogtemeters moet worden geklommen, of men is aangewezen op het openbaar vervoer terug richting Col de La Forclaz. De terrassen van Le Chalet du Glacier zijn leeg en de hut is gesloten. De hut is echter nog niet winterklaar. Wij zullen het moeten doen met de voorraad uit onze rugzak. Doorwandelen naar de gletsjer heeft weinig zin gezien de laaghangende bewolking. Na het maken van enkele foto’s in de omgeving en een korte picknick besluiten we om terug te wandelen richting pashoogte waar we terugkijken op een leuke en gemakkelijke wandeling. Jammer van de laaghangende bewolking maar je kan ook niet ieder dag geluk hebben, het is droog gebleven en dat is al mooi meegenomen.

• Vernayaz Hotel Pont du Trient

Liepen we enkele dagen geleden nog Bisse du Trient op de Col de La Forclaz, een bergpas iets ten westen van Martigny, nu zitten we iets ten noordenwesten van Martigny waar de Trient uitmondt  in de Rhône. Eeuwen geleden werd de Trientkloof, Les Gorges du Trient, door de gelijknamige bergbeek in dit gesteente uitgesleten. De Trient ontspringt op de Trientgletscher aan Zwitserse zijde van het Mont Blanc massief, vlakbij de grens met Frankrijk.

• Ingang Les Gorges du Trient

Aan de rand van het dorp Vernayaz heeft de Trient een diepe, nauwe en indrukwekkende bergkloof gevormd. De ingang van de kloof via  het bloemboetiekje maakt een wat rommelige indruk. De Mont Blanc Express van Le Châtelard-Frontière naar Martigny rijdt juist over het spoor langs de kloof. Vanaf hier slingert de Mont Blanc Express steil omhoog het Trientdal in richting Salvan, Les Marécottes, Finhaut, Le Châtelard-Frontière en Chamonix.

 

• Joert

Voor de ingang van de Trientkloof staat een joert, (ronde tent die vooral gebruikt wordt voor bewoning door nomaden) leuk maar het verband tussen deze bergkloof en joert blijft voor ons een raadsel. Bij de  ingang van de kloof wordt die  op duizelingwekkende hoogte door een brug overspannen. De vlonders en planken zijn slecht onderhouden, uitstekende spijkers en loszittende spijlen. (oppassen met kleine kinderen!) In de kloof maken we enkele leuke foto’s maar voor we er erg in  hebben zijn we al bij  het eindpunt van de kloof. Van een spectaculaire waterval is totaal geen sprake, laat staan van een denderende watermassa dat met oorverdovend gebulder door de bergkloof stroomt. Nee dit is een bergkloof met een rustig stromend riviertje waar je middels loopvlonders en enkele trappen 200m in kunt wandelen. Zonde van de entreegelden.

• Kasteel St. Maurice

Saint-Maurice, gelegen in het Rhônedal, tussen de oevers van het Meer van Genève en de alpine bergtoppen Dents du Midi en Dents de Morcles, is een beschermde stad van nationale betekenis met waardevol cultuur en religieus erfgoed. Vanuit het noorden de stad inrijdend passeren we de Rhône over een markante stenen boogbrug, oorspronkelijk in 1491 gebouwd. Aan de overkant zien we het kasteel, gebouwd aan het eind van de 15e eeuw. Hier zetelden ooit bestuurders van de stad; nu is het kantonnaal militair museum er in gevestigd. Militaire geschiedenis van Wallis van 1815 tot heden wordt er getoond. Er worden geregeld rondleidingen gegeven, men dient zich daar wel voor aan te melden.

• Grotte aux Fees St. Maurice

Iets boven het kasteel is de fee grot (Grotte aux Fées) in ca. 15 min wandelend te bereiken. Tot nu toe ontdekte men zo'n 4 km onderaardse gang, waarvan een gedeelte voor publiek toegankelijk is. Sinds de ontdekking in 1863 vergapen vele bezoekers zich aan dit wonder der natuur dat eeuwen geleden door gletsjers en smeltwater is ontstaan. Aan het eind van de stille onderaardse gangenstelsel horen we in de verte het ruisen van de watersymfonie zachtjes aanzwellen. Rechts om de hoek maakt het zacht aanzwellende geluid plaats voor een oorverdovend schouwspel. We bevinden ons aan het eind van het gangenstelsel in een zaal met een onderaards bergmeer. Een waterval van 77 meter hoogte dendert in het onderaardse bergmeer. De ladders die aan het plafond hangen zijn geplaatst door het leger van Zwitserland en niet toegankelijk. Het leidt naar een bovenliggende grot met een lengte van 1300m. Ons rest alleen een omgang om het bergmeertje en we wandelen dezelfde weg terug. De grot werd later ook nog door het Zwitsers leger als verbindingstunnel naar de vesting Fort du Scex gebruikt.

• Basiliek-Abdij St. Maurice

Vanaf het kasteel en de fee grot richting het centrum zien we aan de linkerzijde het stadshuis met zijn bogengalerij en rechts de abdij met zijn prachtige basiliek. Al 15 eeuwen waakt de abdij van Saint-Maurice over de stad, de bedevaartsplaats werd in 515 gesticht, door de toenmalige koning van Bourgondië, Sigismund. De Heilige Mauritius, leider van het Thebaanse legioen uit de 3e eeuw, wordt hier jaarlijks en ook in andere  Alpenlanden op 22 september nog steeds vereerd. Mauritius wordt traditioneel als ridder afgebeeld in volledig harnas, dikwijls met een rood kruis als wapenschild op zijn borst. Ook is St. Mauritius de patroonheilige van soldaten en diverse nationale legereenheden.

• Processie St. Maurice

De oudste abdij van west Europa werd al vrij snel een van de belangrijkste bedevaartsoorden in de Alpen. Tegenwoordig wordt de abdij nog steeds door augustijner monniken bewoond. De abdijbasiliek is tegen betaling te bezichtigen, daarentegen kan men een van de rijkste schatten bezichtigen van de gehele christelijke wereld. Meer is er te vinden op hun eigen website; http://www.abbaye-stmaurice.ch/page.php?label=home, Vele wandelingen langs de oevers van de Rhône als ook thematische wandelpaden nodigen ons uit om het gebied verder te verkennen. In de gezellige autovrije winkelstraat is het goed toefen. Aangezien de wolken laag hangen heeft het geen zin om het hoger op te zoeken en rijden we maar naar het volgende dorp.

• La Chapelle de Notre-Dame Du Scex

Ingebouwd in de steile rotswand achter de Abdij van Saint-Maurice is de kapel van onze lieve vrouw van Scex gelegen. Bijna 500 traptreden, uitgehouwen in de loodrechte bergwand, moeten worden beklommen om de kapel, Notre Dame du Scex, 135 m boven St. Maurice te bereiken. De kapel is een plek van verering en wordt dagelijks door velen bezocht. Historisch gezien behoort de kapel tot de Abdij van Saint-Maurice. Archeologische opgravingen en oude fundamenten hebben aangetoond dat er al een kapel bestond in de 8e eeuw.

• Bronzen beeld Saint-Am

Vele kluizenaars, waaronder de eerste Saint Amé, hebben er gewoond. De huidige kapel dateert uit de zeventiende eeuw. Het begon in 1612 toen de weg naar het heiligdom werd verwoest door een aardverschuiving. Het kerkgebouw werd niet alleen gerepareerd maar ook vergroot. Aan het eind van de 17e eeuw zijn er werkzaamheden uitgevoerd aan de voorzijde en ingang van de kapel. In het midden van de achttiende eeuw werd de entree geplaveid, zijn er klokken geïnstalleerd en werd het koor uitgerust met een prachtige smeedijzeren balustrade. In 1768 werd een massief marmeren altaar geïnstalleerd, het huidige altaar. In 2011 werd het bronzen beeld achter de kapel van Saint Amé geschonken en ook de glas in lood ramen, voor het 1400e  jubileumjaar van de stichting. De laatste kluizenaar was Nicolas Buttet die er tot 1996 woonde.

• Maison du Crochetan

We blijven de linkeroever van de Rhône richting het meer van Genève nog even volgen, zodra we de Rhône passeren bevinden we ons in kanton Vaud. Na Saint-Maurice blijven wij nog even in Wallis en vervolgen onze route richting Monthey. In het hart van het Chablaisgebied is Monthey de hoofdstad van deze regio. In het centrum staan historische bouwwerken, zoals de kapel uit 1490 de Notre-Dame du Pont, het kasteel en de villa Maison du Crochetan om er maar een paar te noemen. De oude houten brug over de Vièze dateert nog uit de Napoleontische tijd. De Vièze heeft door de eeuwen heen veel ellende veroorzaakt in de binnenstad, nadat de Vièze werd gekanaliseerd was het afgelopen met de overstromingen. Wij passeren de stad, onze voorkeur gaat vandaag uit naar de hoger gelegen dorpen en berg-dalen. Troistorrents is de volgende plaats waar twee dalen samenkomen, te weten Val de Morgins en Val d’Illiez.

• Bruggetjes wandelroute Vallon the They

Ten westen van Troistorrent rijden we door Val de Morgins en via het dorp Morgins bereiken we de gelijknamige pasovergang naar Frankrijk, Pas de Morgins. De grenspas met het Morgins bergmeer leidt naar het Franse Val d’Abondance. Morgins-Val de Morgins is in de zomer een geliefd wandelgebied, in de winter nemen skiërs er hun toevlucht en verandert de omgeving in een megaskigebied; het “Portes du Soleil”. Vanuit Morgins wandelen we het wild romantische berg-dal in, Vallon de They. Vallon de They met halverwege het  restaurant, La Cantine de They, biedt verschillende thema- wandelpaden. Langs het Alpstraatje vindt men het planeten-pad en langs de bergbeek, Vièze de Morgins, het bijen-wandelpad en bruggetjes-pad. In Sassex 1514m maken we rechtsomkeert, de lucht is dreigend en dan heeft het geen zin om door te wandelen. De Refuge de Chésery staat beschreven onder berghutten. Langs de alpboerderij op Sassex 1512m wandelen we gedeeltelijk terug over de rijbaan en na Cantine de They nemen we weer het wandelpad langs de bergbeek terug naar de parkeerplaats. Een bergdal waar we zeker nog eens terug komen.

• Champery

Anderzijds gaat het naar Champéry-Val d’Illiez met aan het eind van het dal Alp Barme. Het panoramisch beeld wordt gevormd door de  Dents Blanches in het zuiden en Dents du Midi in het oosten. Champéry is net als Morgins in het Morgins dal een winterbestemming. In de zomer trekt het hoofdzakelijk wandel- en fietstoeristen. Meer dan 800km aan wandelpaden rondom het ruige kalkmassief Dents du Midi en het Val d'Illiez zijn dan hun territorium. De vele winkeltjes, bars en restaurants geven het dorp een levendig karakter. De charme van het dorp wordt bepaald door de talrijke historische chalets met hun bewerkte houten balkons. Het dorp nodigt uit om na een wandeling of fietstocht nog even na te genieten op het terras.

• Champery

Onze voorkeur gaat uit naar Refuge de Bonavau en de Barme Alp. Refuge de Bonavau staat beschreven onder berghutten. Als we het dorp uitrijden in zuidelijke richting passeren we enige malen de Vièze. Dan bereiken we  Grand Paradis waar we de bergbeek Saufla passeren, langs de Saufla gaat het dan over het steeds smaller wordende asfaltstraatje bergopwaarts richting Barmaz, dat al meerdere keren stond aangegeven. Torrent de Barme passeren we op Champ de Barme en zo zijn we alle bergbeken die in dit prachtig gebied stromen al gepasseerd. Enige haarspeldbochten volgen we nog en  dan bereiken we de Barme alp waar het zoeken is naar een parkeerplekje. Het is hier op warme zomerse dagen en met name in de weekenden ontzettend druk. De terrassen zitten vol, we  lopen nog wat over de Alp, maken enige foto’s en verlaten de Alp net zo snel als dat we gekomen zijn. Wat zijn we blij dat we niet zijn doorgelopen naar  Barme alp vanaf Bonavau gezien de temperatuur en de drukte. Terug over het asfaltstraatje bereiken we Champéry, waar we nog even nagenieten van een mooie maar zeer warme wandeldag.

ALPES VAUDOISES

• Le Rosex/Les Diablerets

Ten oosten van het meer van Genève liggen de alpen van het Kanton Vaud - Alpes Vaudoises genaamd of de Waadtländer Alpen. Deze zgn. vooralpen, die voornamelijk uit kalkgesteente bestaan, reiken tot een hoogte van 2500m. De zuidoostgrens met kanton Wallis en Bern wordt gemarkeerd door de 3000m hoge Les Diablerets en de Tsanfleuron gletsjer, die elders op de site beschreven staan (Coll u Pillon/Glacier 3000).

Wij rijden over de secundaire weg via Villeneuve en Aigle, stroomopwaarts langs de Grande Eau, het gebied in. Vanuit Aigle vertrekt een tandradbaan naar het hoger gelegen Leysin in het Ormontsdal. Vanwege zijn gunstige ligging heeft Leysin eind 19e eeuw naam  gemaakt als kuuroord door het opvangen tbc-patiënten. Bij Le Sépey splitst de rijbaan zich in de  richtingen Col des Mosses en Col du Pillon. (beide elders beschreven op de site). Wij blijven de Grande Eau volgen en bereiken Le Rosex, een gehucht met oude houten huizen en een schitterend uitzicht op de gletsjers.

• Col de la Croix/Pyramides de Gypse

Aan de voet van de Diablerets zijn we aangekomen bij de bron van de Grande Eau, Les Diablerets, Wij wandelen door het chaletdorp en fotograferen de omgeving, vervolgens passeren we de Grande Eau en vervolgen de route richting Col de La Croix. Helaas moeten we Creux de Champ letterlijk en figuurlijk links laten liggen, omdat er gewoon te weinig uren in onze dag zitten.  Het  is zeker een plek waar we nog eens willen terugkomen omdat we het smeltwaterspektakel van de Diablerets met eigen ogen willen aanschouwen. Iets later bereiken we de Col de la Croix, bekend om zijn piramides van Gypse. De piramides van Gypse vallen een beetje in het niet vergeleken met de Piramides van Euseigne in Vald’Herens (elders beschreven op de site). Evenals de aardpiramides van Euseigne behoren de Gypse piramides ook tot een belangrijke bezienswaardigheid van de Alpen en zijn ook beschermd. De fascinerende aardformaties dateren uit de ijstijd. De wandelroute in dit gebied staat beschreven onder de volgende link: http://www.wanderland.ch. Wij rijden via Villars en Bex het Rhônedal weer in richting onze thuisbasis.

• Bex

Aan het eind van het Rhônedal, een kleine twintig kilometer voor de Rhône het meer van Genève binnenstroomt ligt in een bosrijke omgeving Bex. Bex is gelegen in kanton Vaud,  omgeven door gips hellingen en doorsneden door de rivier de L’Avançon. Ten zuidoosten wordt het begrensd door de Grand Muveran en Dents de Morcles met kanton Wallis.

• Zoutmijn Bex

De in de vijftiende eeuw ontdekte zoutbron van Bex, is momenteel de enige operationele zoutmijn in Zwitserland. In de zoutmijn van Bex, officieel Mine de sel Le Bouillet een gehucht iets ten noorden van Bex, gelegen aan de Gryonne, is het een labyrint van gangen en zalen die tot tientallen kilometers onder de grond reiken. Een twee uur durende rondleiding vindt dagelijks meerdere keren plaats en is op een warme dag een heerlijk verkoelende tocht. Een museum toont verschillende zoutwinningstechnieken van 1684 tot heden. Met een elektrisch treintje rijdt men door het ondergrondse gangenstelsel tot het hart van de mijn, waar de rondleiding begint. Aanmelden, goede wandelschoenen en een trui zijn verplicht.

De zoutmijnen zijn uit een periode ontstaan toen het huidige Rhônedal een ondiepe zee was, uit het zeezout ontstonden de zoutbronnen van Bex. Jaarlijks wordt er zo’n 30.000 ton zout gewonnen. Onder de naam “Sel des Alpes” is het Zwitserse witte goud op de markt gebracht. Meer informatie kunt u vinden op http://www.seldesalpes.ch/de/

• BVB Bex

Bex is gelegen aan de doorgaande spoorlijn Lausanne-Brig. Ook de spoorlijn van de BVB (Bex-Villars-Bretaye) rijdt door het centrum van Bex. De Zwitserse bergspoorlijn met  het zgn. meterspoor werd van 1906/1913 aangelegd. De voormalige spoorwegmaatschappij Chemin de fer opende in 1906 de BGVC, het traject van Bex-Gryon-Villars-Chesières. De verlenging van de BGVC werd in 1913 door de Chemin de fer Villars-Bretaye (VB) geopend. Het zgn. tandradtraject heeft een lengte van 5,3 km. In 1942 fuseerden beide spoorwegmaatschappijen en werd de BVB een feit (Bex-Villars-Bretaye). Het traject van Villars naar Chesières werd vervangen door een busdienst. Het 17 km lange traject begint op een hoogte van 400m en eindigt op een hoogte van 1800m boven zeeniveau. De TPC (Transports Publics du Chablais SA) is een Zwitserse onderneming die ontstond in 1999 door de fusie van 4 verschillende spoorwegmaatschappijen, te weten de BVB, AL, ASD en de AOMC.

Verder leent de omgeving van Bex zich uitstekend voor wandelingen, het fruit en wijndorp beschikt ook nog over zoutwaterbaden en is hiermede tevens een bronnenbadplaats met zwavelhoudende bronnen tot 60˚C.

• Mines de Sel de Bex

De zoutmijn die  in de 15e eeuw werd ontdekt in Bex wordt nog steeds uitgebuit. Vroeger was het zout gekoppeld aan rijkdom en macht. Door gebruik van zout kon men voedsel langer bewaren en daardoor was zout dus ook kostbaar. Saline de Bex is de laatste zoutmijn die nog dienst doet in Zwitserland, goed voor een jaarlijkse opbrengst van 30.000 ton zout. Het doolhof van galerijen, trappen, schachten en ondergrondse kamers kunnen het hele jaar bezocht worden en staat aangegeven als Les Mines de Sel - Sel  des Alpes.

• Mines de Sel de Bex

Een presentatie aan het begin van de twee uur durende rondleiding geeft duidelijk de verschillende technieken aan, van 1684 tot heden, op weke manieren  het zout werd en wordt gewonnen. De rondleiding kan in verschillende talen gevolgd worden. Na de presentatie volgt een treinrit van 1,5 km door de mijnschachten naar het hart van de zoutmijn. Vervolgens wordt de zoutmijn te voet verder verkend. Ook staan er vele voorwerpen tentoongesteld die bij de zoutwinning werden gebruikt. Daarna volgt de  terugtocht met het treintje. In  de “zoutwinkel” wordt het peperdure “Sel des Alpes” nog steeds verkocht en de verschillende soorten badzout en zouten met Bex kruiden vinden bij vele buitenlanders nog gretig aftrek.

• Pont de Nant

Vallon de Nant is een 6km lange gletsjervallei (ook wel keteldal of U-dal genoemd) in de alpen dat ligt in kanton Vaud, iets boven het dorp Plans-sur-Bex. Vallon de Nant is een beschermd natuurgebied dat omringd wordt door bergkammen, enerzijds door de Muveran, anderzijds door de Pointe des Savolaires en aan het eind van de vallei door de Dents de Morcles. Vallon de Nant is het stroomgebied van de rivier L'Avanançon de Nant, die begint op de hoger gelegen gletsjer des Martinets op Dents Morcles. De vallei kent veel neerslag en door de komvorm van Vallon de Nant ontstaan er vele zijrivieren die tezamen de L'Avanançon de Nant voeden, om uiteindelijk uit te monden in de Rhône. Stroomafwaarts richting Bex kan de rivier bij hevige regenval snel veranderen in een kolkende massa. Voor in het dal staat een bronzen plaquette van Eugène Rambert. Naast zijn literaire werken was Eugène Rambert een fervent bergbeklimmer, tevens was hij een van de oprichters van de Zwitserse Alpenclub. De Cabane Rambert, die ten zuidoosten van de Grand Muveran staat in de Waadtländer Alpen in Vallon de Nant, is naar Eugène Rambert vernoemd. Het is een zeldzaamheid dat een Zwitserse berghut naar een persoon wordt vernoemd. Andere voorbeelden zijn o.a. de Treschhütte, Cabane Barraud en de Jenatschhütte. Vanaf de herberg van Pont de Nant  wandelen we langs de botanische alpentuin La Thomasia, vernoemd naar de kruidendokters Pierre en Abraham Thomas. 

• L Avanancon de Nant met Dent de Morcles

De tuin heeft vele soorten botanische planten uit veel verschillende landen. De toegang is gratis en de tuin is  zeker een kijkje waard. Na de botanische tuin wandelen we verder het dal in richting Nant dat slechts een uur staat aangegeven. Het dal maakt ook deel uit van de lange afstandswandeling Tour des Muverans. Het dal herbergt een weelderige vegetatie en heeft een rijkdom aan flora met wel 1000 plantensoorten. Het mos-woud  onder de bomen met zijn vele plantensoorten zijn hier getuige van. Stroomopwaarts langs de Avanançon bereiken we Nant. De afslag voor Nant richting Cinglo laten we voor wat het is. Deze wandeling staat nog 1.5uur aangegeven naar Pont de Nant maar kan glad zijn als het heeft geregend. Op Nant genieten we van het weidse uitzicht, maken enige foto’s en nuttigen onze meegebrachte lunch. Terug nemen we dezelfde wandelroute en  passeren voor de tweede keer het sneeuwveld om niet veel later de parkeerplaats op Pont de Nant te bereiken. Bij het restaurant fotograferen we nog enige nostalgische attributen en kijken terug op een mooie wandeldag.

• Bretaye

Om ook in de zomer toeristen naar dit gebied te lokken hebben Villars-Gryon en Les Diablerets de handen ineengeslagen, een dagkaart (Free Acces Card) voor dit gebied met gratis vervoer met de kabelbanen, bus en trein kost slechts Fr 12,- (m.u.v. Col de Pillon) (geldig 4-6- tot 30-10-2016). Een gebied dat ’s zomers zeker de moete waard is om eens nader te verkennen. In de winter is het een skigebied bij uitstek en gezien de hoeveelheid skiliften is er voor elke skiër een geschikte piste, van eenvoudige tot afdalingen voor gevorderden. In de zomer kunnen wandelingen naar omliggende gebieden worden gemaakt en heb je de mogelijkheid om met het openbaar vervoer terug te reizen naar de plaats waar je gestart bent. Ook mountainbikers komen hier in de zomermaanden zeker aan hun trekken. Zo kun je van de ene kant van het gebied naar de andere.

• BVB Bretaye

Treinfanaten kunnen genieten van de tramlijn Gryon-Villars en vervolgens de tandradbaan Villars-Bretaye, maar ook de spoorlijn Les-Aviolats naar Les Diablerets  is de moeite waard. Op vele plekken van deze trajecten rijdt de trein tussen het gewone verkeer door de straten. Een vreemde ervaring als je zomaar ineens achter een trein aan rijdt. Meer informatie is te vinden op hun website: www.free-access.ch. Col Bretaye biedt je een prachtig uitzicht op de Grand- en Petit Muveran, Dent Fvre en het Mont Blanc massief. Rondom het meertje is het leuk toeven en geniet je van alle rust en de natuur om je heen. Uitzicht heb je op Scex Rouge met zijn Peak Walk en het Diablerets massief. Col de la Croix, bekend om zijn Pyramidesde Gypse (zie elders op de site) staat 1.30 uur aangegeven. Of met de kabelbaan vanuit Villars naar het 2000m hooggelegen Roc d’Orsay. Het uitzicht over de Walliser alpen tot aan het Mont Blanc massief is fenomenaal. Mogelijkheden zijn er te kust en te keur al blijf ik erbij dat de informatiebrochure van het gebied wel wat duidelijker had gekund. Wandelpaden zijn er niet op aangegeven en dus ook geen wandeltijden. Achterop de brochure staan echter wel de trein-, kabel- en bus-tijden.

• Col du Pillon

Col de Pillon elders beschreven op deze site is ons uitgangspunt naar het hoger gelegen Sex Rouge 2971m, oftewel Glacier3000. Met de hoogst gelegen Peak Walk van Zwitserland, en tevens ook de hoogst gelegen rodelbaan ter wereld, de Alpine Coaster. De Tsanfleurongletscher biedt uiteenlopende attracties: o.a. de Alpine Coaster met zijn vele bochten, waaronder een 520˚ bocht. Het kilometer lange traject leidt je tot onder op de gletsjer, waar je met een skilift weer naar boven wordt gebracht. Of op Tsanfleurongletscher van een aangename gletsjerwandeling genieten.

• Huskyhonden Tsanfleuron-gletsjer

Ook de slede honden op de Tsanfleurongletscher mogen niet ontbreken al is een ritje met de slee wel aan de prijzige kant voor een rondje met acht huskyhonden betaal je Fr 30,-- (2016).Voor hen die de Tsanfleurongletscher gemoedelijk willen verkennen en geen inspanningen willen leveren is er nog de Snow Bus Tour die u gemoedelijk over de gletsjer rijdt.

 

 

• Peak Walk/Sex Rouge

De Peak Walk is de eerste attractie die we willen bekijken In het bergstation wordt je logischerwijs door  de souvenirs shop geleidt en wandel je via een loopbrug gedeeltelijk door het rots massief van de Scex Rouge naar een oneindig lijkende trap die  naar de Peak Walk leidt. De hangbrug die twee 3000m hoge bergtoppen met elkaar verbindt werd in oktober 2014 geopend, heeft een lengte van 107m en is 80cm breed. Aan het eind van de Peak Walk, de enorme horloge van Tissot (één van de hoofdsponsors) en een adembenemend uitzicht.

• Peak Walk

Hangend aan staalkabels 3km boven zeeniveau geniet je hier van de ruimte om je heen. Na het maken van veel foto’s wandelen we terug en laten ons door de skilift naar de gletsjer brengen. Vervolgens wandelen we over de Tsanfleurongletscher naar Quille du Diable, (Duits Tour St-Martin) en het bergrestaurant Refuge L'Espace tegen de karakteristieke rotspunt boven het Derborence dal. Een wandeling van een uurtje die je het beste in de morgen kunt maken, want als de zon flink schijnt wordt de sneeuw zacht en kost het lopen veel moeite.

• Transfleuron-gletsjer

Op de Tsanfleurongletscher is een continentale waterscheiding, het water ten zuiden van de pas stroomt via de Rhône naar de Middellandse zee, het noordelijker gelegen water stroomt via de Saane, Aare en Rijn in de Noordzee. Langlaufers “vlogen” door de sneeuw, terwijl wij met kleine pasjes, tred voor tred op 3000m hoogte door de sneeuw ploeteren. Gestaag winnen we hoogte, waarna we weer iets dalen de nagenoeg vlakke wandeling kost wel enige inspanning maar wordt aan het eind op Tour St-Martin rijkelijk beloont.

• Refuge L'Espace

In Refuge L'Espace worden we  hartelijk welkom geheten. Het bergrestaurant aan het eind van de gletsjer naast de karakteristieke rots werd op 1 aug 1998 getroffen door  blikseminslag. Een foto in het restaurant herinnert nog hieraan. Een poging van Inge en Roland, de trotse eigenaren, om er daarna een nieuwe berghut met overnachtingsruimte te bouwen werd door de Grünen (politieke partij in Zwitserland) verworpen. Aan de binnenzijde van de hut vind je veel humor, zoals internationale kranten als wandbekleding en geschreven spreuken.

Maar ook op tafel is er aan kleine, meestal eenvoudige details gedacht, echt een restaurant om morgen weer naartoe te wandelen, het is er leuk en gezellig toeven. Het komt misschien ook omdat ze vandaag alle tijd hebben, één bezoeker is ons voor geweest, die kwamen we onderweg al tegen. Als de nieuwszenders onweer voorspellen blijven de klanten weg laat de eigenaar weten en komt er praktisch geen mens naar boven. Na een gezellig verblijf nemen we afscheid en maken we ons gereed voor de terugtocht, maar afwachten zegt Inge of de Snow bus ons nog klanten brengt. Uit navraag bleek dat de gletsjer bus tegen enen arriveert en om half twee weer terug gaat. Een retourtje kost 20 Frank en enkeltje 15, laat ze ons weten. In de verte zien we nog een aantal personen lopen of ze ook het restaurant bezoeken is onduidelijk.

• Transfleuron-gletsjer

Wij wandelen terug naar Sex Rouge, Cabane de Prarochet staat vanaf hier een uur aangegeven, maar heeft geen zin want de berghut van Ski-Club Savièse is nog niet geopend. Onderweg komen we inderdaad nog vier personen tegen richting de Refuge, de eerste ver vooruit en vol goede moed, tien minuten later volgt de rest. De oudere vrouw van het viertal, komend uit het verre oosten aan de kleding te zien, vraagt ons hoe ver het nog is, Ten minutes zeg ik, waarna ze een zucht van verlichting slaakt. Onder haar lang gewaad komen een paar doorweekte gympen tevoorschijn, hoofdschuddend wandelen we verder en bereiken na één uur over de gletsjer gewandeld te hebben de skilift die ons terugbrengt op Sex Rouge.

• Peak Walk

Rechts van de skilift zien we de rodelbaan waar ze reparaties aan het uitvoeren zijn, deze was vandaag gesloten, hetgeen beneden bij het dalstation ook stond aangegeven. We wandelen nog even naar de Peak-Walk en zien tegen drieën in de middag vanuit het noorden donkere wolken naderen. Iets later staan we in de cabinelift en zweven we langs Glacier du Sex Rouge naar een station lager, Cabane des Diablerets. Hier stappen we nog even uit en genieten op het verlaten terras, omhoog kijkend naar Sex Rouge, nog even na. Vijf minuten staat de CAS hut Cabane des Diablerets aangegeven de berghut is nog in winterslaap en dus gesloten. Pas als de wandelroutes sneeuwvrij zijn wordt de berghut weer bemand voor ca. twee en een halve maand. Om vier uur in de middag nemen we de cabinelift richting Col de Pillon en kijken terug op een prachtige dag. Via de bochtige bergpas Col de Mosses bereiken we Château-d’Oex, linksaf bereiken we via Motbovon kanton Fribourg. Rechtsaf gaat het via Rougemont naar kanton Berner-Oberland.

• Chateau de Oex

Vanuit onze thuisbasis in Haute Gruyère (kanton Fribourg) rijden we via Montbovon het kanton Vaud binnen. De MOB exploiteert de panoramaspoorlijn door het Riviera-Pays-d’Enhaut-Château-d'Oex vallei. Montbovon, het tussenstation van de Montreux-Berner-Oberland spoorbaan (MOB), is ook verbonden met het netwerk van de TPF. Vanuit Montreux, aan het meer van Genève,  bereiken we via de plaatsen Montbovon, Rossinière, Château d’Oex, Rougemont, Saanen, Gstaad, Zweisimmen en Lenk dan het Berner-Oberland. TPF is de openbaarvervoersorganisatie van het tweetalig kanton Fribourg. De Transports Publicks Fribourgeois (voluit) is in 2000 ontstaan door een fusie met de GFM TF, het transportbedrijf werkt met normaalspoor, smalspoor heeft buslijnen en bezit zelfs een kabelbaan in de stad Fribourg. Een prachtig berglandschap met oude versierde chalets is typerend voor het Riviera-Pays-d’Enhaut gebied zoals deze streek ook wel wordt genoemd. Château-d'Oex en Rougemont zijn de belangrijkste plaatsen in deze streek. Dankzij het gunstige klimaat heeft Château-d'Oex zich tot het heteluchtballondistrict van Zwitserland ontwikkeld. Het hele jaar door worden er vanuit Château-d’Oex ballontochten georganiseerd.

• Breitling Orbiter 3

Naast het ballonmuseum, een museum over de geschiedenis van de ballonvaart, staat de Breitling Orbiter 3, waarmee in 1999 rond de wereld werd gevaren op een maximale hoogte van bijna 12km. De Zwitserse piloot Bertrand Piccard en Engelsman Brian Jones stegen toen vanuit Château-d'Oex op waarmee ze de plaats tegelijkertijd op de wereldkaart hebben gezet. Telkens in januari vinden er internationale wedstrijden plaats. Wij verlaten het kanton Vaud en rijden na Rougemont het kanton Berner-Oberland binnen. Via  Saanen, Gstaad en Lauenen bereiken we de Lauenensee in het Obersimmental. Lauenen staat bekend als een gebied met aanzienlijke lawines en aardverschuivingen, in het dorp vindt men nog mooie oude beschilderde houten gevels. In het zuiden van de Lauenenvallei staat de Wildhorn, die de kantongrens vormt met kanton Wallis. De Geltenhütte in deze omgeving staan beschreven onder berghutten op deze website.  

• Villeneuve

Villeneuve ligt aan het oostelijk uiteinde van het meer van Genève, aan de voet van de Alpes Vaudoises in het Zwitserse kanton Vaud en maakt deel uit van de gemeente Aigle. Evenals Montreux en Vevey behoord ook Villeneuve tot de Riviera Lavaux. Villeneuve heeft zijn oorspronkelijk karakter behouden, spijtig dat ze de oude en veelal smalle straatjes niet autovrij hebben gemaakt. Tijdens het slenteren door de straatjes vallen de oude gebouwen met oude gedateerde deurposten meteen op. In de Grand Rue staan nog enkele bijzondere bouwwerken, de rondleiding door de stad is te verkrijgen bij de plaatselijke VVV, “Spaziergang der Dichters” genaamd.

• St-Paul kerk Villeneuve

Niet zo verwonderlijk want befaamde dichters, als Hans Christian Andersen, maar ook schrijvers en kunstenaars, hebben Villeneuve bezocht. Waarschijnlijk aan de boulevard van Villeneuve zittend, uitkijkend over het meer van Genève, tijdens een prachtige zonsondergang deden zij hier hun inspiratie op. In de kapel is het gemeentehuis gehuisvest, sinds 2007 heeft ook het toeristenbureau zich er gevestigd in het voormalig ziekenhuis (Hospiz). De gotische kapel en toren dateren uit de 14e eeuw, begin 19e eeuw was het ziekenhuis er nog in gevestigd.  De kerk St-Paul in Villeneuve kwam al sinds de 4e eeuw in geschriften voor. In de 13e eeuw werd de kerk, op zijn huidige grondvesten, opnieuw opgebouwd. De romeinse stijl is gedeeltelijk bewaard gebleven, elementen uit het gotisch tijdperk werden teruggeplaatst. In 1412 werd de kerk vernieuwd en in 1445 van een uurwerk voorzien, de laatste renovatie vond plaats in 1886.

• Kasteel/Chillon

Het kasteel van Chillon, Château de Chillon uit de 13e eeuw, is één van de best bewaarde middeleeuwse kastelen van Europa. De oude burcht ligt aan het meer van Genève tussen Montreux en Villeneuve in het kanton Vaud. Het is gebouwd op een strategische positie aan de kant van het meer met steil aflopende rotsen. Eeuwen geleden lag het aan de enige Noord- Zuid verbinding van Europa, wat het heffen van tol mogelijk maakte op deze route. Het waren de graven van Savoye die de burcht hebben uitgebreid en er een residentie van hebben gemaakt. Het kasteel werd een belangrijke vesting met een gevreesde gevangenis. De Fransen en de Berners hebben hier vele veldslagen uitgevochten. Het kasteel is tegen betaling vrijwel overal vrij toegankelijk en bij de ingang krijgt men een routebeschrijving in de gewenste taal, jawel zelfs in het Nederlands. De cijfers geven de richting van de route aan en langs het parcours staan informatieborden over het gebouw en zijn geschiedenis in het Duits, Frans en Italiaans. Bepaalde zalen van het kasteel kan men huren voor bijzondere gelegenheden. Op de website van het kasteel kan men meer informatie vinden: www.chillon.ch.

• Vevey landgoed Charlie Chaplin

Het stadsbeeld van Vevey wordt beheerst door de uit de 12e eeuw stammende Saint Martin kerk. Een Russisch-orthodoxe kerk en een Engelse kerk zijn andere belangrijke godsdienstige gebouwen. Vevey beschikt over een aantal musea, van moderne kust tot fotocameramuseum en van historisch museum tot een museum met als thema voeding, aan het meer van Genève. Maar het allernieuwste museum werd april 2016 geopend en is gewijd aan het levenswerk van de wereldberoemde en befaamde Charlie Chaplin. Op het Zwitserse landgoed in Corsier-Sur-Vevey, waar Chaplin zijn toevlucht zocht en 25 jaar verbleef met zijn gezin, is nu het museum gevestigd. Bezoekers zien onder meer attributen, foto’s en een replica van een filmstudio uit die tijd. Ook de lachwekkende filmbeelden worden er vertoond. In het woonhuis is de slaapkamer te bezichtigen, waar Chaplin in 1977 op 88 jarige leeftijd overleed. Er is ruim 15 jaar aan het commerciële museum gewerkt door de vele vergunningsprocedures werd het jarenlang vertraagd. Vele touringcars hebben het museum reeds gevonden zij parkeren gratis maar leveren daarentegen in een keer vele bezoekers af, met de auto is het betaald parkeren (Fr 2,--/uur 2016). De entree prijs mocht er ook zijn (Fr 23,--/pp 2016).

ZWITSERSE WIJNROUTE VAN ST-SAPHORIN NAAR LUTRY

• St-Saphorin

De eenvoudige maar gevarieerde wandeling langs de wijnranken van Terrasses de Lavaux heeft een lengte van 11km en staat ruim 3uur aangegeven. Tijdens de wandeling heb je een weidse uitzicht over het meer van Genève. Wij geven er  de voorkeur aan om in St-Saphorin te beginnen omdat we dan de gehele wandeling de zon in de rug hebben maar men kan natuurlijk ook in Lutry beginnen. Het middeleeuws stadje Saint-Saphorin ligt aan het meer van Genève, in het wijngebied van Lavaux. De totale oppervlakte van de wijnhellingen van Lavaux bedraagt maar liefst 800 hectare en is daarmee het grootste wijnbouwgebied van Zwitserland, dat sinds 2007 op de werelderfgoed lijst van Unesco staat. De kerk van St-Saphorin dateert uit de 16e eeuw en werd gewijd aan Saint-Symphorien, die later zijn naam aan de stad schonk. De nauwe steegjes en karakteristieke wijnboerhuizen sieren de stad. De Lavaux Express, een lawaaierige treintje, rijdt je tegen betaling tussen de wijnhellingen door. 

• Wijnroute Terrasses de Lavaux

Wij wandelen door het pittoreske wijnboerendorp en volgen de bordjes Terrasses de Lavaux. De ene chateau na de andere doemt voor ons op, grote- en kleine wijnboerwoningen, waaronder Chateau de Glérolles en Le Dézaley. De hagedissen die in grote getale aanwezig zijn langs de wandelroute laten zich gemakkelijk fotograferen. Door de nodige fotostops en het warme weer hebben we er iets langer over gedaan, maar bedenk wel dat men de wandeling niet in de aangegeven tijd moet lopen. Tijdens de wandeling is het ook genieten en de prieeltjes langs de wandelroute nodigden ons daar dan ook toe uit. Uiteindelijk bereiken we Lutry waar we de keus hebben om met de bus, trein of boot terug te reizen, aan u de keus. Wij kijken terug op een lange, warme, maar geslaagde wandeldag.

• Montreux

Montreux gelegen op een hoogte van 390m in het kanton Vaud en aan het meer van Genève, staat bekend om zijn uitzonderlijke ligging. Ingeklemd tussen tweeduizendmeter hoge bergtoppen heeft het mede daardoor een mild klimaat met subtropische vegetatie langs de waterkant van de stad. Langs de boulevard groeien verschillende soorten palmen, tropische vruchten, olijfbomen en nog veel meer. Prachtige foto’s van deze bloemen en planten willen we u dan ook niet onthouden. Aan de oevers van het meer ligt de benedenstad met hotels, congresgebouwen en een levendige wandelpromenade. Montreux is een stad van internationale reputatie, het wordt ook wel de muziekstad genoemd, vanwege zijn  Jazz-festivals. Een aantal bekende artiesten hebben een standbeeld in de tuin voor het Montreux-Palace hotel. Het bergland boven Montreux wordt ook wel de Waadtländer Alpen genoemd.

• Lausanne kathedraal

Lausanne is een van de grootste steden van Zwitserland en ligt aan het meer van Genève. Het historische gedeelte van de stad ligt op een heuvel 125m boven het meer. In het oude stadsdeel staan indrukwekkende gebouwen uit de middeleeuwen, zoals de beroemde kathedraal de Notre-Dame, Escaliers du marché, en La Tour de L'Ale. L’Ale is de laatste toren van Lausanne die uit de ommuurde stad bewaard is gebleven. Tot in de18e eeuw was Lausanne, zoals zovele steden in die tijd een vestingstad die van vele torens was voorzien. Doordat de stad steeds maar werd uitgebreid werden deze bouwwerken afgebroken.

• La Tour de L'Ale a Lausanne

De toren dateert uit de 13e eeuw en heeft in de 20e eeuw nog dienst gedaan als slachthuis voor varkens en werd daarna gerestaureerd en is wonder boven wonder bewaard gebleven. Escaliers du marché, de oude markttrappen, verbinden de bovenstad met het onderste gedeelte van het stadscentrum. Het kasteel St-Maire, werd tussen  1397 en 1427 gebouwd en het stadhuis stamt uit de 17e eeuw. De kathedraal Notre-Dame de Lausanne is kenmerkend vanwege zijn gotische stijl en is de grootste kathedraal van Zwitserland. Het orgel in de kerk is een van de duurste kerkorgels ter wereld en  heeft maar liefst 7000 pijpen. Met de bouw van de kathedraal werd in 1175 begonnen, 100 jaar later werd hij door de toenmalige Paus Gregorius X ingewijd. Vanwege de reformatie in 16e eeuw verloor de kathedraal al zijn decoraties, waaronder schilderijen, beelden en altaren. Vanaf de 18e eeuw is men al begonnen om de kathedraal weer te decoreren, tot op heden is men nog altijd bezig met het restaureren van de kathedraal. Het stadsdeel Ouchy ligt aan de oever van het meer van Genève, het is een populaire plek onder de bewoners en bezoekers van de stad.

ABDIJKERK ROMAINMÔTIER

• Abdijkerk Romainmotier

Tussen 990 en 1030 werd de eerste abdijkerk in het plaatsje Romainmôtier gebouwd. Door de eeuwen heen werd er een abdijkerk op de ruïnes van een klooster gebouwd dat uit de 5e en 6e eeuw stamde. Ook zijn er vele delen bijgebouwd en vonden er tal van verbouwingen plaats. De kansel in de abdijkerk zal uit de 8e eeuw dateren. De bouw is sober maar heeft een magische charme en zal een ieder doen verrassen. Het is een van de oudste Romaanse gebouwen van Zwitserland, die vernoemd is naar de heilige Romanus van Condat uit het jaar 450. 

• Abdijkerk Romainmotier

In de abdij zijn er fresco's uit de 14e eeuw te bewonderen. Naast de abdijkerk staat het priorshuis uit de 13e eeuw, dat in die tijd dienst deed om hoge gasten te ontvangen. Na een grondige restauratie is het nu een hotel/restaurant waar men feesten kan boeken, het bezit prachtige zalen met muurschilderingen en schouwen van eeuwen terug. De Abdijkerk staat op de lijst van Zwitserse erfgoed en is van nationale betekenis, dit geldt trouwens ook voor de stad Romainmôtier-Envey dat deel uitmaakt van het gehele complex. De stadstoren staat voor de abdijkerk en door het stadje stroomt de Nozon rivier. Verder zijn er nog prachtige oude gebouwen te bewonderen en vinden we in een hoekje langs de openbare weg nog oude grafzerken uit de 17e eeuw. Een fotogeniek stadje waar wij het geluk hadden dat er op de doordeweekse dag weinig drukte was.

GENÈVE

• Geneve

De stad Genève ligt in het meest westelijke deel van het gelijknamige kanton. Het is na Zürich de grootste stad van het land, gelegen aan het meer van Genève met zijn enorme waterfontein. De stad kent een aantal bezienswaardigheden waaronder de oude St. Pieterskathedraal, de fontein en de basiliek de Notre-Dame van Genève. De stad  is ons een beetje tegengevallen maar je zult het met eigen ogen moeten zien voordat je er een oordeel over kunt vellen en smaken verschillen nu eenmaal. De luchthaven is tegen de stad aangebouwd, het vervoer naar andere delen van de stad gaat over water met de boottaxi’s en in de stad met één van de vele tramlijnen die de stad rijk is.

• Chateau den Bas

Broc is een plaats in het Zwitserse kanton Fribourg en maakt deel uit van het district Gruyère. Broc kent een lange voorgeschiedenis en heette vroeger Brocois. Tijdens  de aanleg van de weg Bulle-Boltigen zijn er onder de ruïnes van Lac de Montsalvens(stuwmeer) graven gevonden die dateren uit het bronzen tijdperk. Tijdens werkzaamheden aan een spoorlijn is men ook nog Keltische graven tegengekomen. De parochie van Broc is een van de oudste in het land. Aan het eind van de 19e eeuw markeert een zwarte bladzijde de geschiedenis van Broc. Een hevige brand heeft meer dan een derde van de stad verwoest, 32 huizen en 8 schuren vielen ten prooi aan de vlammen. Acht jaar later fleurde Broc weer op Alexandre Cailler bouwde in 1898 een chocoladefabriek genaamd “Les Moulins”. De beroemde Zwitserse Callier-chocolade wordt sinds 1898 nog steeds in de fabriek gemaakt. Broc is ook met de Chocoladetrein te bereiken. De trein vertrekt rond de klok van negenen vanuit Montreux richting Gruyères, waar eerst de kaasfabriek en het middeleeuwse stadje kunnen worden bezocht. Een bus brengt u dan weer naar het treinstation waar vervolgens rond de klok van tweeën een bezoek gebracht  wordt aan de chocoladefabriek “Caillier-Nestlé”. Rond half zes is de trein terug in Montreux, aan het meer van Genève. Informatie over vertrektijden en prijzen zijn te vinden onder www.goldenpass.ch. Broc ligt ingeklemd tussen twee rivieren La Jogne en La Sarine. Deze laatste passeren we als we het dorp uitrijden richting Bulle. Aan de Sarine staat Château d’en Bas met zijn prachtige oude boogbrug, die in de middeleeuwen toegang tot Broc gaf. Beide rivieren monden achter de chocoladefabriek uit in het meer van Gruyère.

• Cailler chocoladefabriek Broc

Bent u in het Zwitserse district Gruyère in het kanton Fribourg, dan is een bezoek aan de Cailler chocoladefabriek in Broc voor jong en oud meer dan de moeite waard. Dit geldt trouwens ook voor het middeleeuwse stadje Gruyères zelf met zijn wereldberoemde Gruyère kaas die gemaakt wordt in de lokale kaasfabriek. (Gruyères staat beschreven onder aanraders op deze site). Cailler is het bekendste chocolademerk van Zwitserland dat werd opgericht in 1819 door François-Louis Callier, ruim honderd jaar later werd de fabriek door Nestlé gekocht, maar bleef  zijn oude naam behouden. Ons bezoek aan de fabriek doet ons even denken aan de chocoladefabriek van Willie Wonka en Sjakie. Bij binnenkomst komt de zoete geur ons al tegemoet en we  krijgen uitleg over de Chocoguide, een slim audiosysteem in tien talen die ons verder door de fabriek leidt. Het verleden herleeft aan de hand van een reeks prachtige oude foto’s bij de ingang van de audiovisuele rondwandeling. Tijdens deze rondwandeling worden de basis ingrediënten voor het bereiden van chocolade verder toegelicht.

• Cailler chocoladefabriek Broc

Na deze rondleiding beginnen we aan een interactieve rondwandeling door de fabriek, de Chocoguide is dan ons belangrijkste hulpmiddel. Ingrediënten voor het bereiden van chocolade  kunnen we proeven, voelen en ruiken - het is genieten en meebeleven tijdens het bezoek aan de chocoladefabriek dat al gauw een anderhalf uur duurt. Herkomst van de ingrediënten uit andere landen, waaronder de Cacaoboon, worden op een voortreffelijke manier uitgebeeld. Ook weten we nu dat niet alle lokale melk naar de kaasfabriek Gruyère gaat, maar dat de lokale koeien ook melk produceren voor Cailler, de enige Zwitserse chocoladeproducent die nog verse melk gebruikt. Zo ontstond ruim een eeuw geleden de verrukkelijke en romige melkchocolade die we heden ten dage nog kennen. Van de uitvinders Cailler, Nestlé, Peter en Kohler komen we tijdens de rondleiding meer te weten, dankzij hun pioniersgeest en passie smullen we heden ten dage nog van dit lekker goedje. De rondleiding eindigt op een fantastische plek, de droom van elke chocoladeliefhebber: het proeflokaal. Uitgebreid snoepen is toegestaan, al houdt een medewerker wel een oogje in het zeil. Tot slot nog even gratis op de foto, die verstuurd wordt via de digitale snelweg van de fabriek en bij thuiskomst al in het postvak zit. Uiteindelijk werd er speciaal voor de bezoekers een winkel ingericht, waarin vele chocoladeproducten van de Cailler chocoladefabriek kunnen worden gekocht.

• Sculpturen pad Sorens

Ten westen van Lac de la Gruyère, bij het plaatsje Sorens in het “Derbaly Wald” (Gibloux), bevindt zich een prachtige wandeling langs houten sculpturen het zogenaamde Chemin des Sculptures du Gibloux. De sculpturenroute ligt achter de camping in het bos, niet zo verwonderlijk want het was de eigenaresse van de camping die met het idee kwam er een sculpturenroute aan te leggen. De wandelroute werd dan ook eind juni 1998 door haar geopend. In de herfst van 1998 kon de wandelroute met 9 sculpturen worden verlengd  In het daarop volgende  jaar kwam de eerst brochure van de wandelroute uit. Dan die onvergetelijke 26 december 1999, Lothar raast over Zwitserland, doet vele bomen knakken als lucifershoutjes en richt een enorme ravage aan door heel Zwitserland. (zie ook Brienz, Luzern elders op deze website). Zo ook hier, door de storm moeten sommige sculpturen als verloren worden beschouwd, anderen daarentegen kunnen worden hersteld.

• Sculpturen pad Sorens

Nu telt de sculpturenwandelroute zo’n 130 sculpturen van verschillende aard. Vele zijn gefotografeerd, waarvan we er een gedeelte afbeelden. De sculpturen zijn met kettingzagen (boomzagen) gemaakt, vele op de oorspronkelijke boomstronk in het bos, anderen daarentegen zijn op een andere locatie gemaakt en teruggeplaatst op een afgeknakte boomstronk in het bos. Het langste wandeltraject meet ruim 3km, een kortere variant is ook mogelijk, deze meet ruim 2km. Beide wandelroutes staan goed aangegeven, kennen geen moeilijke stukken en met  slechts veertig meters hoogteverschil  is het door vrijwel iedereen te wandelen. Langs het wandeltraject zijn ontelbare picknick plaatsen met BBQ mogelijkheid en zeker voor de kleintjes onder ons op warme dagen een prachtige koele omgeving waar met veel plezier gewandeld kan worden.

• Bulle

Bulle is de volgende stad die we aandoen. Bulle is een plaats in het Zwitserse kanton Fribourg, en is de hoofdstad van het district Gruyère. Ook Bulle heeft een rijk verleden, in de 9e eeuw werd het al genoemd in boeken, het werd toen vermeld als Butulum. Ook Bulle had conflicten in de middeleeuwen net als andere bisdommen in Zwitserland. De graven van Gruyère en het bisdom van Lausanne waren het regelmatig niet eens. In de zestiende eeuw werd Bulle onderdeel van kanton Fribourg. Het kasteel van Bulle is enkel van de buitenzijde te bezichtigen, achter het kasteel bevindt zich de kasteeltuin uit 1722. Op de binnenplaats is tijdelijk een tentoonstelling van de Zwitserse kunstenaar Jacques Cesa. Na het maken van een aantal foto’s verlaten we het kasteel en wandelen we door de oude binnenstad. Direct naast het kasteel staat de Notre Dame de Compassion uit 1688. Een wandeling door de historische stadswijk is zeker de moeite waard, bij de plaatselijke VVV hebben ze meer informatie. Vanuit Bulle gaan we nogmaals de Jaunpas op om via La Valsainte naar de Schwarzsee/Lac Noir te wandelen.

• Rio de Grattavache

Ons uitgangspunt ligt aan de Jaunpass in het kanton Fribourg. Voorbij Crésuz rijden we links af richting Cerniat, dat deel uitmaakt van het district Gruyère. De gemeente Cerniat is gefuseerd met Charmey en vormen nu samen Val de Charmey. Voorbij Cerniat rijden we richting La Valsainte in hetzelfde district Gruyère. Het 9km lang dal wordt vanaf het enige actieve kartuizerklooster, La Valsainte, van de kartuizerorde in Zwitserland, zichtbaar smaller. Het kartuizerklooster werd in 1295 gesticht. Al kronkelend bereiken we na 3km ons eindpunt, tevens het beginpunt van onze wandeling bij Les Echelettes 1171m. Hier parkeren we de auto en wandelen over Rio de Grattavache bergbeek naar Grattavache Dessous 1323m.  

• Alphut Grattavache 1323m

De eerste 2km gaat het steil bergopwaarts over grindstenen die zoals het lijkt aan elkaar zijn vast gelijmd. Lac Noir (Schwarzsee) staat 1.40uur aangegeven op alp Grattavache Dessous. Iets verder op Alp Balisa, een kaasmakerij, is veel bedrijvigheid om de Alphut voor het zomerseizoen gereed te krijgen. De hoogteweg hier naar de Schwarzsee laten we links liggen. Op La Balisaz hebben we het hoogste punt van de wandeling bereikt en dalen we af richting Schwarzsee. De Höhenweg rechts laten we voor wat het is, deze gaat over Ober Recardets (aan de voet van Les Recardets) en Rippa naar de Schwarzsee.  

 

• Schwarzsee_Lac Noir

Op het terras van Alphütte Unter Recardets drinken we een kop koffie en genieten van het weidse uitzicht over de Schwarzsee. Er moet nog een kleine 200 hoogtemeters gedaald worden voor we bij de Schwarzsee zijn dat in het oostelijke deel van de Fribourger vooralpen ligt. De lichtinval in de Schwarzsee bepaald de kleurschakeringen in het water, dat van zwart tot turquoise kan zijn. De omgeving staat bekend om zijn ongerepte natuur. In de winter is het een belangrijk skigebied, ’s zomers treft men er veel wandelaars en badgasten aan. De zwavelbaden zijn een hype rondom het bergmeer en in de omgeving.  

• Caming Schwarzsee-Bad Seeweid

Langs de Seeweidbach bereiken we Schwarzsee Bad dat op 1060m ligt. Een wandeling rondom het meer staat 1.15uur aangegeven. Wij wandelen tegen de wijzers van de klok in om het meer langs de camping richting Schwarzsee-Gypsera. Daar aangekomen besluiten we om over een hoger gelegen wandelpad richting Unter Bödeli te gaan, zodat we en beter zicht hebben op het natuurreservaat Beccaschlund. Het natuurreservaat Breccaschlund is van natuurmonumenten (BLN genaamd) en is van nationaal belang. Het is een van de mooiste door gletsjers gevormde alpendalen van Zwitserland. Het eerste gedeelte gaat alweer steil bergopwaarts, aan de bosrand wordt het minder steil en is het iets gemoedelijker qua temperatuur. Een  beetje schaduw hier is wel aangenaam. Rechts van Rippa het Recardets- dal waar we vandaan kwamen.  

• Links van Rippa natuurreservaat Breccaschlund

Links van Rippa het alpendal Breccaschlund met o.a. Spitzflue, Chörblispitz, Combigabel, Schopfenspitz, Patraflon en de pasovergang Col du Chamois. Na een klein uurtje bereiken we Unter Bödeli. Vervolgens gaat het via Unter Stierenberg, Wälschi Rippa en Hubel Rippa, (waar we bij de laatste een prachtig uitzicht hebben over de Schwarzsee) richting Schwarzsee.

 

• Schwarzsee vanaf Hubel Rippa

De meeste boerenbedrijven runnen er een klein restaurantje waar het goed toeven is en onder het genot van… en eigengemaakte producten. Van Hubel Rippa vervolgen we de wandelroute en bereiken niet veel later Schwarzsee-Bad, Seeweid. Hier wandelen we weer terug, langs de bergketen Les Recardets. Flora en fauna worden niet vergeten. Alp Balisa staat ruim een uur aangegeven, daarna wacht ons nog de steile afdaling richting auto waar we terugkijken op een mooie wandeldag.

• Chartreuse de La Part-Dieu - La Gruyeres

Chartreuse de La Part-Dieu – La Gruyère, bij het plaatsje Bulle in de gemeente Gruyère, staat de oude Zwitserse chartreuse van Part-Dieu. Het werd in 1307 door gravin Catherine de Weissenbourg, echtgenote van Pierre III de Gruyère gesticht. De kilometers lange muur is grotendeels nog in originele staat. Door de eeuwen heen heeft het kartuizer klooster veel moeten doorstaan. Branden hebben er gewoed, familie vetes werden er uitgevochten, landerijen rondom het klooster en langs de rivier de Treme werden opgekocht en aan de kartuizer monniken geschonken. 

• Chartreuse de La Part-Dieu

Tot 1816 was La Part-Dieu het enige bewoonde klooster in Zwitserland van de orde van kartuizers. In 1848 werd het klooster door de radicale regering van Fribourg, met al zijn eigendommen onteigend. De staat probeerde het verwaarloosde klooster meerdere keren te veilen. Pas in 1856 werd er een koper gevonden, die het vervolgens doorverkocht met behoud van het vruchtgebruik van de bossen. Gravin van Rumine verwierf het klooster in 1858, een jaar later werden grote stenen uit de sloop van het klooster verkocht voor de bouw van gebouwen in Bulle. Na de radicalisering in 1863 stemde de grote raad van Fribourg voor de restauratie van het kartuizerklooster La Valsainte, dit ten nadele van La Part-Dieu.

• Chartreuse de La Part-Dieu

Uiteindelijk werd het kartuizerklooster nagelaten aan de bankier van Vaudois, Clavel. De familie probeerde het in verval geraakte klooster te onderhouden, wat een onbegonnen zaak bleek te zijn. De benedictijnse gemeenschap uit de omgeving probeerde meermalen het klooster te verwerven. Uiteindelijk werden de eigenaars gedwongen tot onderhouds- en restauratiewerkzaamheden. In 1981 werd een vereniging opgericht om het gebied en delen van het historische klooster te herstellen. In 2014 werd La Part-Dieu privé eigendom en viel het onder Zwitsers cultureel erfgoed. Een stichting draagt nu zorg voor de gebouwen en de muur die het klooster omringt. 

• Stal met buitenmuur Chartreuse de la Part-Dieu

“Sentier des Pauvres” (spoor van de armen) is een wandelroute richting het klooster, de route werd in ere hersteld en laat u de weg bewandelen waar eeuwen geleden de armen over liepen die bij het klooster gingen bedelen om een stuk brood. Nu organiseert La Part-Dieu meditatiecursussen, concerten en tentoonstellingen. Een aantal keren per jaar is het voor publiek geopend en worden er rondleidingen gegeven in het frans. Gelijk aan de entree van de abdij bevindt zich de kapel, met zijn mooie plafondbeschilderingen en fresco’s. Op het binnenterrein treffen we een feestelijk gebeuren met zitjes en parasols tegen de zon. De kiosk doet goede zaken de chartreuse-wijn wordt hier gretig afgenomen. De festivals en met name de rondleidingen worden druk bezocht. 

• Ingang abdijkerk Chartreuse de La Part-Dieu

Voor de abdijkerk wacht een grote groep belangstellenden die allen tegelijk voor de rondleiding naar binnen willen. De entree van de abdijkerk is in ere hersteld met zijn prachtige gedecoreerd plafond. In de keuken van de abdij staat een enorme eiken tafel met aan de andere zijde de hout-gestookte vuurplaat. Het plafond en de schouw zijn roetzwart geblakerd. Naast de keuken ligt de woonkamer die verwarmd werd door het haardvuur in de keuken. 

• Achterzijde Chartreuse de La Part-Dieu

Dan bewandelen we de kloostergalerijen met glas- in- lood vensters naar de binnenplaats. De vloeren zijn nog in originele staat, aan de kamer van de overste moet nog flink wat worden gerestaureerd, dat geldt trouwens ook voor de abdijkerk. De buitengalerij en achterzijde van de abdij zien er daarentegen beter uit. In de tuin van de abdij staan nog enkele ruïnes en de zerken op de begraafplaats zijn van oud-bewoners, waaronder een zerk van één van de laatste telgen van de Clavel familie die hier in 1933 werd begraven. Er is nog enorm veel te restaureren of het de stichting gaat lukken … de tijd zal het leren. Meer is er te vinden op hun eigen website; https://www.gruyeres.ch.

• Pont de Corbieres Lac de la Gruyere

Lac de la Gruyère (meer van Gruyère) is één van de grootste stuwmeren van Zwitserland, het heeft een lengte van ca. 14km. In het uiterste zuiden van het meer is door de stroming van de Sarine en Jogne een markante deltaheuvel ontstaan. In het voorjaar en bij weinig neerslag zijn er dan ook grote zandbanken zichtbaar. Door deze enorme waterschommelingen is het een geliefd broedgebied voor talrijke vogelsoorten. Het natuurreservaat is dan ook van nationaal belang en is uitgeroepen tot beschermd natuurgebied. Het langgerekt meer tussen Rossens en Broc is een gewild meer voor roeisporten. Langs het meer kunnen op verschillende plekken kano’s en andere vaartuigen gehuurd worden. Halverwege is bij Pont de Corbières de andere zijde van het meer te bereiken. Een particuliere organisatie verzorgt 's zomers vanuit Port du Bry boottochten over het meer, tijdens de rondvaart krijgt men informatie over het meer, het Ogoz eiland en de stuwdam.

• Port du Bry & Llle de Ogoz

In 1948 is door het verhogen van het waterpeil het eiland Ogoz ontstaan. Op het Ogoz eiland staan middeleeuwse resten van Pont-en-Ogoz. De twee ruïnes op L'Île d'Ogoz zijn met boten te bereiken, bovendien staat er nog een kapel op het eiland. De relikwieën van de heilige Theodor kapel dateren ook uit de middeleeuwen. Vroeg in het voorjaar, bij een lage waterstand is het eiland enige dagen te voet te bereiken. De noordelijke toren is middels trappen te bestijgen. Geheel in het noorden bij het dorp Rossens kan men via Barrage du Lac de La Gruyère (Rossens Barrage) de andere zijde van het meer bereiken. In 1947 werd de stuwdam gebouwd. Na de stuwdam stroomt de Sarine verder richting het noorden, verlaat kanton Fribourg en mondt uiteindelijk samen met de Aare uit in de Bielersee. De stad Fribourg staat beschreven onder aanraders op deze site. 

• Tasbergbach stroomt in de Galterenbach

Tafers is ons uitgangspunt voor een korte inloopwandeling door de wild romantische Galterengraben naar de stad Fribourg. Na een korte afdaling bereiken we Ameismühle, gelegen op een hoogte van 613m. Langs de boerderij gaat het over de Ganterenbach rechtsaf door Galterenschlucht. Bij de brug komen Tasbergbach en Galterbach samen. 

• Galterengraben

Over smalle houten vlonders, solide houten trappen en stalen bruggen wandelen we steeds dieper de kloof in en genieten van de rust en de frisse lucht met op de achtergrond het geruis van de Galterenbach. De Galterenbach heeft in het verleden een diepe kloof tussen de molasse kliffen gekerfd, de vaak loodrechte zandstenenrotswanden omzomen de nauwe kloof. Het zandsteen (voornamelijk kalk en klei) werd in het verleden als bouwmateriaal gebruikt in talloze gebouwen van de Zähringer-stad zoals Fribourg ook wel wordt genoemd.  

 

 

• Woning van de Kunstenaars Galterengraben

Halverwege de Galterenschlucht splitst het wandelpad zich. Het pad rechts gaat naar het  hoger gelegen Freiburger Schönberg en de Maggenberg. Vanaf daar heeft men een busverbinding naar Fribourg of Tafers. Wij wandelen rechtdoor richting Fribourg Balm. Meerdere keren steken we de Galterenbach over en  wandelen we langs de woning van een kunstenaar om niet veel later de forellen kweekvijvers in het Galterental te bereiken, waar we onze meegebrachte lunch nuttigen. Vervolgens wandelen we langs een aantal oude molenaarswoningen die zich buiten de stadsmuren van Fribourg bevinden. Allen hebben een informatiebord aan de gevel hangen over de voormalige watermolens langs de Galterenbach. Nu resten er hier en daar nog fundamenten en gerestaureerde huizen al is er hier en daar nog wel iets van de oude watermolens terug te vinden. Rond 1300 stonden hier meer dan vijftien door water aangedreven molens langs de Galterenbach.

• Fribourg

Onder Pont du Gottéron met op de achtergrond de St. Niklaus kathedraal wandelen we Fribourg Balm/La Palme binnen, gelegen op 549m. De wandeling kent weinig hoogteverschil, is ca. 5km en staat vanaf beide kanten 1.10 uur aangegeven. Wij wandelen nog even door de beneden stad van Fribourg, steken onder de Zeahringen-brug de Saane over, die we over de Berne-brug nogmaals passeren om vervolgens over dezelfde route terug te wandelen naar Ameismühle. Een alternatief is om met het openbaar vervoer terug te reizen. Overtuig  u ervan of de wandelroute geopend is, door hevige regenval kunnen aardverschuivingen of modderstromen plaatvinden op de steile rotswanden, waardoor de Galterenschlucht wordt afgesloten. De plaatselijke VVV evenals de restaurants langs de wandelroute  kunnen u daarover meer vertellen.

GORGES DE L'AREUSE - DOOR DE AREUSEKLOOF

• Gorges de L Areuse

Aan de voet van de Jura, niet ver van Neuchâtel, stroomt het riviertje de Areuse door een prachtige bergkloof (schlucht), George de L’Areuse. De wandeling door de Areusekloof is vrij toegankelijk en kan op verschillende manieren worden gemaakt. Wij geven er de voorkeur aan om met de stroom mee te wandelen, al maakt het in wandeltijd uitgedrukt weinig verschil, slechts 10min duurt het stroomopwaarts langer. We parkeren de auto bij het treinstation in Bôle (Milvignes) iets boven Boundry en nemen de trein naar Noiraigue (Val-de-Trafers). Er is weinig parkeerruimte in Bôle, dit in tegenstelling tot Noiraigue, waar voldoende plaats is, maar wij hebben geluk er is nog één plekje vrij. Hoewel de wandeling naar Boudry door de Areusekloof  3uur staat aangegeven, mag je er met de nodige fotostops en enige verpozingen toch gauw rekening mee houden dat je er iets langer over doet. We wandelen door het dorp en volgen de gele wandelbordjes George de L’Areuse. 

• Noiraique 728m

In het dorp passeren we de spoorlijn en wandelen vervolgens enige tijd langs het spoor, waarna het wandelpad afbuigt richting de Areuse. Zelfs op warme dagen zoals vandaag waait hier een verkoelend windje. Het dal wordt aanzienlijk smaller en na het passeren van enige waterkrachtcentrales bereiken we de ingang van de Areusekloof, waar we gewaarschuwd worden voor vallende stenen, waarvoor de gemeente niet aansprakelijk kan worden gesteld. Het natuurspektakel door de Areusekloof, dat ontstaan is door het water uit het Jura-gebergte, zal bij iedereen die hier doorwandeld in het geheugen blijven gegrift. Menige keren zal de Areuse gepasseerd worden, geflankeerd door metershoge rotswanden. Verder gaat het door de Areusekloof over loopbruggen en door voetgangerstunnels richting eindpunt Bôle. 

• Saut de Brot

De mooiste passage in George de L’Areuse (Areusekloof) is wel de idyllische oude stenen brug bij “Saut de Brot”. Het meest gefotografeerde object in de Areusekloof. In Champ du Moulin, na het landgoed Maison met zijn prachtige rode beuken, vinden we de enige eetgelegenheid op de wandelroute,  Hotel de la Truite en een kiosk. Iets voor Pont des Clées, richting Bôle  wordt de Areusekloof wel heel smal. Hier dendert het water door de ingesleten kloven en gletsjermolens verder naar het midden van Zwitserland. Na ruim 12km komen we het bos uit en bereiken we de openbare  weg waar we een weidse blik op het meer van Neuchâtel hebben. Door het dorp Bôle wandelen we terug naar het treinstation, waar de auto in de gloeiende zon staat te bakken en we terug kunnen kijken op een prachtig natuurspektakel in de diepte van George de L’Areuse. Informeer voor de wandeltocht bij de lokale VVV naar de weersomstandigheden en de omstandigheden door George de L’Areuse. Afhankelijk van het jaargetijde en de weersomstandigheden kan deze route gesloten zijn.

De Jura is een oud Karstgebergte in het westen van Zwitserland, dat zich grensoverschrijdend tussen Frankrijk en Zwitserland uitstrekt. De hoogste toppen bevinden zich in het zuiden, de 1678m hoge Mont Tendre in Zwitserland en de 1718m hoge Crêt de la Neige in Frankrijk. Het Karstgebergte waarvan de toppen zich parallel aan elkaar uitstrekken lopen van noord naar zuid. Op de zuidhellingen wordt wijnbouw bedreven. Ondanks de geringe hoogte schijnen hier toch gemzen te leven. De hellingen zijn grotendeels bebost met eiken en beuken tot 1300m, boven de 1300 meter tref je vooral dennen en sparren.

• Saint-Ursanne

Het pittoreske vestingstadje ligt aan de rivier de Doubs en is vanaf de parkeerplaats te voet toegankelijk via een charmante boogbrug. De stad is alleen toegankelijk via één van de drie historische poorten, de Sint-Pieterspoort (Porte Saint-Pierre), de Pauluspoort (Porte Saint-Paul) of de Sint-Janspoort (Porte Saint-Jean).

• Daubs Pont Saint-Jean

Via de Porte Saint-Jean kan de stad alleen lopend worden bereikt. De drie stadspoorten werden in de 16e en 17e eeuw herbouwd. In het midden van de vier massief stenen bogen over de Doubs naar de middeleeuwse stadskern staat op een sokkel Johannes Nepomuk. De toegangspoort naar Saint Ursanne aan het eind van deze boogbrug de Pont Saint-Jean is vernoemd naar Johannes Nepomuk, een rooms katholieke priester en martelaar uit 1300.

 

 

• Porte Saint-Pierre

Saint Ursanne dankt zijn bestaan aan de Ierse monnik Ursicinus. Ter ere van hem werd de kapel Ermitage Saint Ursanne gebouwd, dat helaas gesloten was toen wij er waren wegens renovatie. De poort Saint-Pierre aan de oostkant van St-Ursanne heeft in de klokkentoren nog een klok uit 1713 gemaakt door de meester-horlogemaker Francois Keyser.

• Zuivelwinkel

Onder de poort door wandelen we het middeleeuwse vestingstadje binnen, met zijn kleurrijke aaneengeschakelde stadswoningen. Voor het zuivelwinkeltje staat een oude waterbron uit 1677. Het was voor de wasvrouwen uit de stad verboden om hier de was te doen, dit gold trouwens voor alle bronnen in de stad, daarvoor moesten ze naar het hoger gelegen Hof des Maison, het washuis van Saint Ursanne.

 

• Fontaine du Mai voor Collegiale kerk

Langs de plaatselijke supermarkt wandelen we door de hoofdstraat richting de Collegiale kerk St-Ursanne met zijn klooster, kloostertuin en kruisgang. De abdijkerk met de enorme klokkentoren is het hoogtepunt van St-Ursanne. Het is gebouwd zo rond 1200, de klokkentoren werd na de instorting in 1441 herbouwd.

• Porte St-Paul

Aan de westzijde van de vestingstad bereiken we dan de stadspoort St-Paul in St-Ursanne. Via dezelfde wandelroute gaat het dan door de vestingstad terug waarna we de zijstraten bewonderen en op de gevoelige plaat vastleggen. Om alles goed te bekijken loopt men al gauw twee tot vier uurtjes door de vestingstad, de plaatselijke VVV heeft meer informatie. Saint Ursanne gelegen in de Jura en het natuurpark Doubs heeft zijn monumentenstatus dan ook meer dan verdiend.

• Horlogetoren uit 1697

Courrendlin ligt aan de rivier de Birs, die ontspringt in de hoger gelegen Tavannes aan de voet van de Pierre-Pertuis-pas. De 73 km lange rivier mondt uiteindelijk uit in de Rijn bij Bazel. Courrendlin staat vooral bekend om zijn horlogetoren uit 1697 waarvan tot op heden onduidelijk is waarvoor de toren bedoeld was. Verschillende onderzoeken door historici hebben tot nu toe geen resultaat opgeleverd. Misschien is het een deel van een vestingmuur geweest, is het een overblijfsel van een voormalig kasteel, is het misschien een gevangenistoren of een douanepost, wie zal het zeggen één ding is zeker het blijft een markant punt in het dorp dat door menig voorbijganger zijn aandacht blijft trekken.

• St-Germain kerk

Verder in het dorp staat de katholieke kerk St-German. De kerk dateert uit 1756, het heeft een aantal prachtige glas-in-loodramen. Het interieur van de kerk is laat-barok. We verlaten de Jura door het Laufental richting Bazel waar we eerst nog even door de oude binnenstad van Delémont wandelen.

• Porte au Loup

Delémont op zijn Duits Delsberg genoemd, is de hoofdstad van het Zwitserse kanton Jura en staat bekend om de Victorinox fabriek, waar het wereldwijd bekende Zwitserse zakmes gefabriceerd wordt. Victorinox heeft in 2005 de Wenger fabriek overgenomen. Delémont is een verwijzing naar de stad waar de voormalige Wenger fabriek nog altijd staat. Maar Delémont, doorkruist door de rivier de Sorne die hier uitmondt in de Birse, heeft meer te bieden het heeft een oude binnenstad met daaromheen gedeeltelijk nog een oude vestingmuur. Delémont werd voor het eerst genoemd in 737 als Delemonte. In de gemeente zijn vijftien urnengraven ontdekt, wat er op duidt dat het gebied al in de midden-bronstijd bewoond werd. Ook zijn er bewijzen gevonden van een Romeinse nederzetting. Delémont werd in 1979 als hoofdstad uitgeroepen van het nieuwgevormde kanton Jura. Het is dan ook de jongste kantonhoofstad van Zwitserland. Voorheen viel een groot deel van de Jura nog onder het kanton Bern.

• Rue du 23-juin

De historische binnenstad kenmerkt zich door zijn schilderachtige middeleeuwse huizen met chique gevels. Kenmerkend voor Delémont zijn de monumentale waterbronnen in laat renaissancestijl. In de stad staan maar liefst vijf waterbronnen. Bovendien heeft Delémont een prachtig bisschopspaleis.

 

• Kerk Saint Marcel

De laat-barokke parochiekerk St-Marcel werd voor het eerst genoemd in 1255. Tot 1792 diende de kerk als kapittelkerk voor het kapittel van kanunniken van Moutier-Grandval, die door de protestantse Reformatie naar Delémont waren gevlucht. De kerk werd voor het laatst in 1972 gerestaureerd. De kerktoren werd in 1850 gebouwd. Naast de kerk staat de pastorie die in 1717 opnieuw gebouwd werd vanwege een brand, tot 1929 diende het als pastoorswoning, de restauratie vond voor het laatst plaats in 1977.

 

• Maison Wicka begin 1600

Maison Wicka werd in het begin van de zeventiende eeuw gebouwd door de familie Wicka. De twee portalen uit 1628 en 1684 aan de zijingang van de woning hebben een driehoeks-vorm boven de entree en ramen in laatgotische stijl. Het Wicka-huis werd in 1975/76 gerestaureerd.

 

• Stadsziekenhuis

De fontein van Sint Hendrik II (De Duitse keizer van 1014 tot 1024) staat sinds 1854 voor het voormalige ziekenhuis van de stad Delémont. De twee stadspoorten van de middeleeuwse oude binnenstad, Porte au Loup en Porte de Porrentruy zijn goed bewaard gebleven.

 

 

• Synagoge Delemont

Vlakbij de stadspoort “Porte de Porrentruy” aan de doorgaande weg staat de synagoge van Delémont, gebouwd in 1910/11. Voorheen werden diensten gehouden bij particulieren thuis van de joodse gemeenschap en vanaf 1862 huurde de gemeenschap een gedeelte van het kasteel. Na de inhuldiging in 1911 telde de joodse gemeenschap 80 zetels, 40 mannenzetels en evenveel vrouwenzetels. De joodse gemeenschap in Delémont is nooit groot geweest maar in 1970 was ze zo gekrompen dat het niet langer mogelijk was om een minyan (10 volwassen joodse mannen) te vormen die nodig zijn voor een volledige joodse gebedsdienst. In 2000 werd het gebouw grondig gerenoveerd.

Het kanton Basel-Landschaft, in de volksmond Baselland genoemd is een halfkanton. Ruzies en conflicten leidden in 1833 tot de opdeling van kanton Bazel. Een toeristisch trekpleister uit die tijd is de romeinse stad Augusta Raurica, met zijn amfitheater in Augst. Pogingen om de beide halfkantons van Bazel weer te herenigen zijn tot op heden niet gelukt, de laatste poging was in 2014, toen bleek dat alle 86 gemeenten van Basel-Landschaft zich tegen een hereniging hebben uitgesproken. De hoofdstad van Basel-Landschaft is Liestal. De hoogste top in Basel-Landschaft is de 1169m hoge Hinteri Egg, het laagste punt (246m) ligt aan de Rijn in Birstfelden.

• Wassertor

Laufen is een pittoresk middeleeuws stadje gelegen in het Laufental langs het stroomgebied van de Birs in het Zwitserse kanton Basel-Landschaft. Zeer indrukwekkend zijn de nog deels bewaarde stadsmuren met de stadspoorten en de markante hoofdstraat. De Wassertor in Laufen dateert waarschijnlijk uit 1300, het eerste schriftelijke bewijs dateert uit 1327. Een renovatie in 1972 heeft de Wassertor van zijn ondergang gered, nu is het in gebruik genomen door het Laufentaler museum. Het geeft via deze poortdoorgang toegang tot de Birs, die hier langs de oude binnenstad stroomt.

• Obertor Stadspoort

De andere twee poorten de Delsberger- en de Basler-poort vormen het begin en eind van de hoofdstraat, die ook de belangrijkste trekpleister is van het middeleeuws stadje. Waarvan de Basler-poort of Obertor met “Zeitturm” de opvallendste is. Voor de toren van de stad bouwde Zwinger Vogt Johann Roggenbach van 1670-1672 zijn woonhuis. Het betrof een tuin, stal en schuur. Op de eerste verdieping heeft het een barokke feestzaal, rijk aan schilderijen. In de 17e eeuw werd het als herberg gebruikt. En in 1813 kwam het in bezit van een arts die er een ziekenhuis stichtte tot 1953. Daarna werd het door de gemeente gekocht en doet het dienst als stadshuis.

• Obertor Stadspoort

Na de Obertor bereiken we het stadsplein met hotels, restaurants en dorpscafés. Door de brede, geplaveide hoofdstraat wandelen we naar de andere zijde van de stad dat gekenmerkt wordt door een barokke stadskerk, de St. Katharina kerk uit 1698. Helaas is de kerk gesloten. Voor de St. Katharina kerk en het museum staat een prachtig standbeeld van Elias Helye die in 1470 het eerste Zwitserse boek drukte. Het museum heeft een rijke verzameling gefossiliseerde voorwerpen en unieke prehistorische vondsten. Als gevolg van de tweestrijd in de tweede helft van de 19e eeuw, tussen de rooms-katholieke parochie en de christelijk katholieken, werd de St. Katharina kerk in 1907 volledig in gebruik genomen door de christelijke katholieken. Kort na het uitbreken van de eerste wereldoorlog werd op St-Katharina dag, 25 november 1914 de rooms-katholieke Herz-Jesu-Kirche in Laufen ingewijd. Eind juni 2014 vierde de parochie zijn 100ste verjaardag van de Heilige Hartkerk.

• Herz Jesu Kirche

De Herz-Jesu-kerk staat buiten het oude stadsdeel en is tot op heden de parochiekerk van Laufen. Zowel de preekstoel als ook de kruisweg zijn gesneden uit eikenhout. Laufen hoort pas sinds 1994 bij het kanton Baselland. Nadat het kanton Jura zelfstandig werd, maakte ook het Laufental zich los van kanton Bern. De hoogste bergtop van Laufen is de 672m hoge Mätteberg. Het treinstation van Laufen ligt aan de Jura-spoorlijn Basel-Biel/Bienne.

• Ramstein poort slot Zwingen

Zwingen in het Zwitserse kanton Basel-Landschaft maakt ook deel uit van het district Laufen. Zwingen ligt ook aan de rivier de Birs, die door de Tavannes-vallei en het Laufental na 73km uiteindelijk uitmondt in de Rijn bij Bazel. De Birs, die uit de Birsquelle komt, is een belangrijke rivier voor de Jura en stroomt in deze korte afstand door vijf kantons: Bern, Bazel, Basel-Landschaft, Solothurn en de Jura. Het waterslot van Zwingen is gebouwd in 1248 op een rotseiland in de rivier de Birs. Het was vroeger alleen toegankelijk via ophaalbruggen. De huidige stenen brug voor de Ramsteintoren werd gebouwd in 1766, hier lag vroeger ook een ophaalbrug.

• Houten brug over de Birs

Na het passeren van de Ramsteintoren bereiken we de ommuurde kasteeltuinen en een houten brug over de Birs. De tuinen aan beide zijden van de Schlossweg werden vroeger als moestuinen gebruikt, de rechter tuin met kolossale rode beuk is bereikbaar door de houten poort. Op deze hoge breukstenen- muur groeien verschillende soorten korstmossen, varens, boshyacinten en stinkende gouwe.

 

• Houten brug over de Birs met slot

De overdekte houten brug uit 1688 leidt ons naar het tweede eiland. Vervolgens bereiken we aan de linkerkant de kapel die gewijd is aan St. Oswald, het bestaat uit een schip en koor. Daarboven was een appartement voor de kapelaan. De kapel werd waarschijnlijk samen met het kasteel gebouwd. Het huidige gebouw dateert uit de 18e eeuw. Het pastoraat was een schenking van de heren van Ramstein. Helaas is het gesloten en moeten we het met deze gegevens doen.

• Pers

Tussen de vier lindebomen aan de zijkant van de kapel staat een grote pers, waarschijnlijk voor druiven bedoeld. Tegenover de kerk staat een middeleeuwse versterkte woontoren (donjon) met een kegelvormig dak, de heksentoren. De toren is aan drie kanten omgeven door het waterslot. Het gehele kasteelcomplex is qua verdediging zo goed gebouwd dat het in zijn bestaan nog nooit is veroverd.

 

• Slot Zwingen

Twee kastanjebomen sieren de ingang van het kasteel, boven de ingang hangt de originele haardplaat met het jaartal 1744, het wapen van de bisschop Joseph Wilhelm Rinck von Baldenstein. Op de begane grond zijn de afgelopen jaren diverse werkzaamheden uitgevoerd en zijn vrijwel alle kamers gerenoveerd of verbouwd. De oude keuken doet nu dienst als wijnkelder, het slot wordt zowel privé als ook in clubverband gebruikt. De voormalige graanschuur en de andere gebouwen op het grote sloteiland worden gerestaureerd en staan in 2024 volledig in de steigers. De voormalige boerderij wordt nu als administratiekantoor gebruikt. Het werd in 1561 gebouwd als graanschuur en had een schaapskooi en een paardenstal. In 1758 werd in het midden woonruimte ingericht voor prinselijke bedienden. De kasteelvereniging werd opgericht in 1974 en beheert het complex. Langs de Birs bereiken we Birsfelden en Basel-Stadt waar we via Weil am Rhein Zwitserland langs de Rijn verlaten.